Ekonomi
döviz çevirici
Altın Fiyatları
Kredi
Burs
KYK
İş Fikirleri
Azalan marjinal fayda; İktisat terimleri arasında sıklıkla kullanılan marjinal fayda tüketim olarak son tüketilen malın tüketilen toplam ürünlere faydası olarak açıklanmaktadır. Marjinal fayda konusunda tüketilen malın ne kadar fazla tüketildiğinde elde edilen faydanın azalması ise azalan marjinal fayda olarak kabul edilmektedir.
Üretilen bir mal veya hizmetin tüketilmeye başlandığı andan itibaren toplam faydası artarken marjinal fayda ilk tüketimde artış gösterip zamanla azalmaktadır. Buna azalan marjinal fayda adı verilmektedir.
Marjinal fayda hesaplama formülü, genellikle bir fonksiyonun tüketilen birim sayısına göre türevini alarak bulunur.
Eğer bir mal veya hizmetin toplam faydası, tüketilen birim sayısına göre bir fonksiyonla ifade ediliyorsa, marjinal fayda (MF) aşağıdaki şekilde hesaplanır:
MF = ΔTF / ΔQ
MF: Marjinal fayda
ΔTF: Değişim gösteren toplam fayda (TF) miktarı (genellikle son birimden önceki birime kadar olan toplam fayda farkı)
ΔQ: Değişim gösteren tüketilen birim sayısı (genellikle son birimden önceki birime kadar olan tüketilen birim sayısı farkı)
Eğer toplam fayda (TF) fonksiyonu verilmişse, bu fonksiyonu tüketilen birim sayısına göre türev alarak marjinal fayda hesaplanabilir. Ancak belirtmek gerekir ki, marjinal fayda, toplam fayda fonksiyonunun tüketilen birim sayısına göre türetilmiş hali olarak ifade edilir ve değişken bir değerdir.
Toplam fayda, bir malın veya hizmetin tüketiminden elde edilen toplam memnuniyet veya faydayı ifade eden bir kavramdır.
Bir tüketici, bir malı veya hizmeti tükettiğinde, o malın her bir biriminden elde ettiği faydaları toplar ve bu toplam, o tüketici için o anki tüketilen miktarın toplam faydasını verir.
Toplam fayda, tüketilen birimlerin miktarına bağlı olarak değişir. Başlangıçta tüketilen her yeni birimle birlikte toplam fayda artar.
Daha sonra azalan marjinal fayda prensibi nedeniyle artış hızı azalır ve toplam fayda düzeyindeki artış yavaşlar. Bu nedenle, toplam fayda eğrisi genellikle pozitif ve eğiminin azaldığı bir eğri olarak gösterilir.
Bir ürünün tüketiminde fayda faktörü ürün ömrünün belirlenmesi ve yeni bir ürün üretilmesi açısından büyük öneme sahiptir. Toplam fayda özelliği ile azalan marjinal fayda özellikle tüketilen besinlerde rahatça örneklendirilmektedir.
Azalan marjinal faydaya örnek vermek için tüketilen bir yiyecek seçmek mümkündür. Bu bağlamda ekmek üzerinden örnek verilmek gerekirse bir ekmeğin ilk olarak tüketildiğinde toplam faydası artarken 10 birim iken marjinal faydası da 10 birim olmaktadır.
İkinci ekmek tüketiminde toplam fayda 20 birim olurken marjinal fayda 18 birim olmaktadır. Üçüncü ekmek tüketiminde toplam fayda 30 birime yükselmekte marjinal fayda ise 24 birime yükselmektedir.
Dördüncü ekmek tüketiminde toplam fayda 40 birime yükselmekte marjinal fayda ise 6 birime düşmektedir. Beşinci ekmek tüketiminde toplam fayda değişmez iken marjinal fayda sıfır birime inmektedir. Bu nokta doyum noktası olarak adlandırılmaktadır.
Marjinal İkame Oranı yazımız ilginizi çekebilir.
Bir ürünün tüketiminde toplam fayda, marjinal fayda ve azalan marjinal fayda gibi özellikler bu alanda yapılan birçok araştırma ve teorem sonucunda ortaya çıkmaktadır. 1. Gossen Kanunu olarak da ortaya konulan kanuna göre bir malın tüketimi arttıkça o maldan elde edilen toplam fayda da artmaktadır. Fakat marjinal fayda azalmaktadır. Diğer bir deyişle 1. Gossen Kanunu aynı zamanda azalan marjinal fayda kanunu olarak kabul edilmektedir.
2. Gossen Kanununda ise tüketicinin birden fazla mal tüketmesi halinde her mala ayrılan son liranın marjinal faydaları eşit olmaktadır.
18. yüzyılda ortaya çıkan bir ilke olan azalan marjinal fayda ilkesi Danielle Bernoulli tarafından Petersburg Paradoksu’ nu açıklamak için kullanılmıştır. Daha sonra faydacılık kavramı olarak filozoflarca kullanılmaya devam edilmiştir.
Faydacılık ilkesi temelinde bir maldan bir birim tüketildiğinde oluşan toplam marjinal faydanın daha fazla tüketildiğinde azalmasını ifade etmektedir.
İşletmeler açısından veya tüketici fayda ve toplam faydayı açıklamak için ortaya çıkarılan teoriye göre bir malın fazla şekilde tüketilmesi ondan elde edilen toplam faydayı arttırmasının yanında marjinal faydayı da azaltmakta böylelikle üretilecek ürün veya mamulün kendi kendini yitirmesine neden olmaktadır.
Faydacılık üzerinde yapılan çalışmalar sonucunda talep eğrisi bulunarak üretilmek istenen mal ve hizmetlerin arz ve talep dengesinin sağlanması için çalışmalar yapılmıştır. Talep eğrisinin ortaya atılmasında marjinal değer ve tüketim miktarları göz önünde tutulmaktadır.
Tüketim ve fayda üzerine yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen bir kavram olan toplam fayda sonunda bir ürünün tüketimini arttırmanın da bir maliyeti olacağı teorisini doğurmuştur. Bir ürünü ilk kez tüketen kişini elde ettiği faydaya marjinal fayda denilirken ürünün tüketilmesi sonucunda ihtiyaçların giderilmesi ile elde edilen faydaya ise toplam fayda denilmektedir.
Toplam ve marjinal fayda grafiksel olarak ortaya dökülerek üretilmek istenen ürünün yaşam döngüsü birim olarak toplam faydası ve marjinal faydası belirlenmektedir.
Yukarıdaki grafikte yatay eksende belirlenen malın miktarları eşit olarak arttırılarak yer almaktadır. Diker eksende ise belirlenen maldan elde edilen fayda gösterilmektedir. Böylelikle çizilen grafikte faydanın mal miktarı arttıkça azalan marjinal fayda olarak ortaya çıktığı görülmektedir.
Marjinal fayda ve azalan marjinal fayda kavramları ilk olarak 18. yüzyılda Danielle Bernoulli tarafından ortaya atılmıştır. Daha sonra Jules Dupuit talep eğrisinin negatif eğimini açıklamak için marjinal fayda ve azalan marjinal fayda kavramlarını kullanmıştır.
Bu çalışmalardan sonra Hermann Heinrich Gossen tarafından ayrıntılı olarak geliştirilerek marjinaist teorinin ortaya çıkması sağlanmıştır. 19. yüzyılda sonlarında ise marjinal değer olarak ekonomistlerce zirveye taşınmıştır. 1.Gossen Kanunu olarak Jules Dupuit döneminden sonra kullanılan neoklasik kurama göre bir kavram olarak kabul edilmektedir.
Tüketimdeki bir artıştan elde edilen ek faydanın, tüketim seviyesindeki her sonraki artışla birlikte azaldığını belirtir. Bir birimlik değişiklik nedeniyle tüketim düzeyindeki toplam faydadaki değişikliktir.
Ayşe ve Fayma adında iki kişinin olduğunu düşünelim. Ayşe’nin 4 böreği varken Fatma’nın 20 tane böreği vardır. İkisi de gidip unlu mamuller satan bir yerden başka bir börek almaya karar verirler. Bu, Ayşe’nin toplamını 4’ten 5’e çıkarır. Buna karşılık, faydası artar ve yaptığı börek sayısı yüzde 25 artar.
Fatma başka bir börek satın alarak toplamını 20’den 21’e çıkarır. Faydası da artar, ancak toplam börek sayısı yalnızca yüzde 5 artar.
Bu örnekten çıkarabileceğimiz şey, bir bireyin sahip olduğu daha büyük miktar, marjinal faydalarının o kadar düşük olduğudur. Böylece Fatma daha fazla börek elde ettikçe, her ek (marjinal) börekten elde ettiği fayda düşer. Bu, alınan memnuniyet, bu ek zevk düzeyine verilen değerden daha az olana kadar düşmeye devam edecektir.
18. yüzyılda Danielle Bernoulli tarafından ortaya atılmıştır. Daha sonra Jules Dupuit talep eğrisinin negatif eğimini açıklamak için bu kavramlarını kullanmıştır.
Rüketici farklı mal ve hizmetleri tükettiğinde, her bir birimin tüketilmesinin tüketici memnuniyetine katkısının azaldığı nedeniyle oluşur. Tüketici, daha fazla mala sahip olmanın her seferinde aynı derecede mutluluk getirmeyeceğini fark eder, bu nedenle her yeni birimin faydası öncekine kıyasla daha azdır.
Ekonomide tüketici davranışını anlamak ve kaynakların etkin kullanımını değerlendirmek için önemlidir. Bu kavram, tüketicilerin ne tür mal ve hizmetlerden ne kadar tüketeceklerine ve bireysel tercihlerine yönelik kararlar alırken nasıl davrandıklarını anlamak için kullanılır.
Her bir ek birim mal veya hizmetin tüketilmesinin faydasının azaldığı bir kavramdır. Toplam fayda ise, tüketilen tüm birimlerin toplamında elde edilen toplam faydayı ifade eder. Azalan marjinal fayda, tüketilen her bir ek birim için geçerliyken, toplam fayda tüm birimlerin toplamıdır.
Marjinal fayda, tüketilen her bir ek birim mal veya hizmetin tüketiciye sağladığı faydadır. Toplam fayda artarken, marjinal fayda genellikle azalır. Yani, her yeni birim tüketildiğinde, ek birimden elde edilen fayda miktarı önceki birime göre daha az olur.
Toplam fayda, tüketilen tüm birimlerin sağladığı toplam faydayı ifade eder. Toplam fayda maksimum olduğunda, marjinal fayda sıfırdır. Yani, tüketici son birim malı veya hizmeti eklediğinde artık herhangi bir fayda elde edemez ve toplam fayda maksimum noktaya ulaşır.
