Beta katsayısı bir hisse senedinin veya portföyün genellikle referans olarak alınan bir endeks karşısındaki oynaklığını ölçen istatistiksel bir göstergedir. Beta bir hisse senedinin veya portföyün piyasa hareketlerine olan hassasiyetini ifade eder.Beta katsayısı genellikle 1 yıl veya daha uzun bir döneme ilişkin fiyat hareketlerine dayalı olarak hesaplanır. Beta değeri hisse senedinin veya portföyün beklenen getirisi ile referans endeksin beklenen getirisi arasındaki ilişkiyi gösterir.
Beta = 1
Hisse senedinin veya portföyün piyasa hareketlerine eşit oynaklık gösterdiği anlamına gelir. Yani hisse senedi veya portföy piyasa endeksiyle paralel hareket eder.
Beta < 1
Hisse senedinin veya portföyün piyasa hareketlerine göre daha düşük oynaklık gösterdiği anlamına gelir. Bu durumda hisse senedi veya portföy piyasa endeksinin oynaklığından daha az etkilenir.
Beta > 1
Hisse senedinin veya portföyün piyasa hareketlerine göre daha yüksek oynaklık gösterdiği anlamına gelir. Bu durumda hisse senedi veya portföy piyasa endeksinin oynaklığından daha fazla etkilenir.
Başlıklar
ToggleBir hisse senedinin beta değeri 12 ise piyasa endeksinin yüzde 1 artması durumunda hisse senedinin beklenen getirisi yüzde 12 artabilir. Benzer şekilde piyasa endeksi yüzde 1 düştüğünde hisse senedinin beklenen getirisi yüzde 12 düşebilir.
Beta katsayısı yatırımcılar ve portföy yöneticileri tarafından risk yönetimi ve portföy çeşitlendirmesi amacıyla kullanılır. Yüksek beta değerine sahip hisse senetleri veya portföyler genellikle piyasa hareketlerinden daha fazla etkilenirken düşük beta değerine sahip hisse senetleri veya portföyler piyasa hareketlerinden daha az etkilenir. Beta yatırımcılara bir hisse senedinin veya portföyün piyasaya karşı nasıl davrandığı konusunda bir fikir verirken risk ve getiri beklentilerini yönetmelerine yardımcı olur.
Beta katsayısı yatırımcılar için risk yönetimi ve portföy çeşitlendirmesi yaparken kullanılan önemli bir araçtır. Bu katsayı bir hisse senedinin veya portföyün genellikle bir piyasa endeksi gibi bir referans noktası karşısındaki oynaklığını ölçer. Beta hisse senedinin veya portföyün beklenen getirisinin referans endeksin beklenen getirisiyle olan ilişkisini gösterir.
Beta katsayısı regresyon analizi kullanılarak hesaplanır. Hisse senedinin veya portföyün fiyat hareketlerinin referans endeksinin fiyat hareketleriyle ilişkilendirilmesi ve regresyon analizi ile eğim hesaplanır. Bu eğim beta katsayısı olarak adlandırılır. Beta katsayısı pozitif ise hisse senedi veya portföy genellikle piyasa endeksi ile pozitif bir ilişkiye sahiptir. Yani piyasa endeksinin yükselmesi durumunda hisse senedi veya portföy genellikle yükselir ve tam tersidir.
Beta katsayısı yatırımcılara hisse senedinin veya portföyünün piyasa hareketlerine karşı duyarlılığını anlamalarında yardımcı olur. Yüksek beta değerine sahip hisse senetleri veya portföyler genellikle piyasa hareketlerinden daha fazla etkilenirken düşük beta değerine sahip hisse senetleri veya portföyler piyasa hareketlerinden daha az etkilenir. Bu nedenle yatırımcılar risk ve getiri beklentilerini yönetmek için beta katsayısını kullanabilirler.
Yatırımcılar portföylerini farklı beta değerlerine sahip hisse senetleri veya varlık sınıflarıyla çeşitlendirerek risklerini dağıtabilirler. Örneğin yüksek beta değerine sahip hisse senetleri veya sektörler potansiyel olarak yüksek getiri sağlayabilirken düşük beta değerine sahip hisse senetleri veya sektörler daha istikrarlıdır ve daha düşük risk taşırlar.
Beta katsayısı bir hisse senedinin veya portföyün piyasa performansını değerlendirmede kullanılabilir. Hisse senedinin beta değeri 12 ise hisse senedinin piyasa endeksinin hareketlerine göre beklenen getirisinin %20 daha fazla olması beklenir.Bazı yatırımcılar yüksek beta değerine sahip hisse senetleri veya portföylerin piyasa yükselişlerinde daha iyi performans gösterebileceğini düşünerek bu hisse senetlerine yatırım yapabilirler.
Beta katsayısı yatırımcılara risk yönetimi konusunda rehberlik sağlar. Örneğin yatırımcılar daha az riskli bir portföy oluşturmak istediklerinde düşük beta değerine sahip hisse senetlerini veya varlık sınıflarını tercih edebilirler. Bu potansiyel oynaklığı azaltarak portföyün istikrarını artırabilir.
Beta katsayısı hisse senedinin riskini ölçmek ve değerlemek için kullanılan önemli bir faktördür. Bir hisse senedinin beta değeri hisse senedinin riskli olduğu veya belirli bir sektör veya piyasa endeksiyle ilişkili olduğu anlamına gelebilir. Hisse senedi değerleme modellerinde beta katsayısı hisse senedinin beklenen getirisi hesaplanırken kullanılır.