Disponibilite Nedir? Oranı ve Ankes Disponibilite Farkı

Disponibilite Nedir? Oranı ve Ankes Disponibilite Farkı Nedir?

Disponibilite Nedir? Oranı ve Ankes Disponibilite Farkı Nedir?

Disponibilite kavramı ihtiyari karşılık anlamına gelir. Aynı zamanda kasada para bulundurma ve hazır para olarak da tanımlanabilir. Disponibilite oranları ülkelerin merkez bankaları tarafından belirlenmektedir. Bankaların kendi kasalarında bulundurdukları parasal varlığa Disponibilite denilmektedir. Bu paraya mevduat munzam karşılığı dâhil değildir.

Disponibilite, ankes kavramı ile sıklıkla karıştırılmaktadır. Disponibilitenin genel tanımı kasada hazır para bulundurma ve nakit paradır. Disponibilite oranının tanımı ise bankalardaki mevduat ile bu tutarı karşılayan değerdir. Fakat bu tutarın nakde çevrilebilecek nitelikte olması gerekmektedir. Ankes kavramı ise sadece bankaların kasalarındaki nakdi ifade eder.

Disponibilite ise ankesten farklı olarak merkez bankasında tutulan serbest tevdiat gibi değerleri de bünyesine almaktadır. Disponibilite bünyesindeki kavramların hepsi her zaman aktiftir. Disponibilitenin sözcük anlamı ihtiyari karşılıktır. Piyasadaki anlamı ise mevcut hazır para ve kasada para bulundurmaktır. Farklı bir tanımı ise zor ve gerekli durumlarda kullanılmak üzere nakit bulundurulan hazır paradır.

Bu para türü şirketler için en kolay erişilebilecek para türüdür. Disponibiliteyi daha detaylı bir şekilde tanımlamak da mümkündür. Bu tanıma göre Disponibilite mevduat kabul eden bankaların mevcut taahhütlerine karşılık olarak nakit veya kolaylıkla nakde çevrilebilecek para bulundurmaktır. Yani Disponibilite kavramını likiditesi yüksek olan değerleri bulundurma zorunluluğu olarak tanımlamak mümkündür.

Disponibilite Oranı Nedir?

Disponibilite kavramı insanlar tarafından sıklıkla araştırılan ve merak edilen bir kavramdır. Disponibilitenin dışında bu kavramın oranı da sıklıkla araştırılır. Disponibilite oranı bankalardaki mevduat ile bunu karşılayan ve nakde çevrilebilecek olan değerler arasındaki durumu ifade etmektedir. Disponibilite oranının açıklanmasını kolaylaştıran bazı etkenler vardır.

Bunlardan biri bankaların tahsil ettikleri paranın tamamını kredi ya da karşılık olarak dağıtmamalarıdır. Bankalar bu durumda topladıkları paranın bir bölümünü güvence altına alabilmek için merkez bankasına yatırırlar. Bu miktar mevduat munzam karşılığı olarak bilinmektedir. Disponibilite ise bankaların kendi kasalarında zor durumlar için bulundukları parasal varlıktır.

iLGiNiZi ÇeKeBiLiR  Müteselsil Sorumluluk Nedir? Borç, Borçluluk, Kefil, Kefalet Hakkında

Bundan 18 yıl önce yani 2005 yılında Disponibilite uygulamasının yerine zorunlu karşılıklar sistemi getirilmiştir. Bu karşılıkların belirlenme süreci ise BDDK yani Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu tarafından yürütülmektedir. Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu da 2001 krizi gibi krizlerde aktif faaliyet göstermiştir. Bunun dışında karşılıkların değiştirilmesi gereken durumlarda değiştirilmesi ya da düzenli olarak kontrol altına alınması da yine BDDK tarafından yapılır.

Disponibilite Nedir?
Disponibilite Nedir?

Ankes Disponibilite Farkı Nedir? Ne İşe Yarar?

Ankes kavramı Disponibilite kavramı ile sıklıkla karıştırılmaktadır. Ankes’in en basit tanımı ise taahhütleri karşılamak üzere bulundurulan nakit varlıktır. Türk bankacılık sisteminde Disponibilite oranlarını ve ankes oranlarını birbirinden ayıran bazı unsurlar vardır.

Sistemler arasındaki farklardan biri oranların neyi temsil ettiğiyle ilgilidir. Ankes oranı, Disponibilite oranından daha dar olan bir likidite rezervini ifade etmektedir. Disponibilite kavramı bünyesinde merkez bankası ve devlet iç istikraz tahvillerinde tutulan serbest tevdiat gibi aktif değerlerde bulunmaktadır. Ankes ise yalnızca banka kasasındaki nakdi temsil etmektedir.

Disponibilite ve Likidite Arasındaki İlişki

Disponibilite aslında bankaların topladıkları mevduat karşılığında kasalarında zorunlu olarak bulundurmaları gereken bir durumu ifade etmektedir. Disponibilitenin Fransızcadaki anlamı müsait olmak ve kullanılabilirliktir. Aslında bütün bankalar mevduat sahiplerine borçludur.

İnsanlar, bankalardan para çekerken bankanın müşteriye ödeme yapabilmek amacıyla topladıkları mevduatın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından belirlenen oranını kasalarında yüksek likiditeye sahip varlık olarak tutmaları zorunludur. Bu oran umumi Disponibilite olarak isimlendirilmektedir. Disponibilite uygulaması 2005 yılına kadar bankalar için zorunlu bir uygulamaydı. Ve o tarihe kadar Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu tarafından kontrol edilmekteydi.

Fakat bankalar için çeşitli zorlukları olan bu uygulama 2005 yılında kaldırılmıştır. Disponibilite uygulaması kaldırılmış olmasına rağmen günümüzde zorunlu karşılıklar uygulaması tek başına devam etmektedir. Disponibilite uygulaması kaldırılmadan önce Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası para politikası araçları arasında kullandığı Disponibilite oranları üzerinde yaptığı değişikler ile piyasa likiditesine müdahale etmekteydi.

iLGiNiZi ÇeKeBiLiR  Geç Likidite Penceresi Nedir? TCMB 2023 GLP Faiz Oranı Kaç?

Bu durum bankalar açısından çeşitli zorlukların oluşmasına neden olmaktaydı. Fakat bu uygulama işlemlerin daha rahat devam edebilmesi için 2005 yılında kaldırıldı. TCMB’nin bankalara müdahale etmesi her zaman çeşitli sorunlara neden olmuştur. Bu müdahaleler çoğu zaman Türk ekonomi sisteminin çıkmaza sürüklenmesiyle sonuçlandığı için müdahaleler kısıtlanmaktadır.

YORUMLAR YAZ