Elektronik Menkul Kıymet Transferi Merkez bankaları birbirinden farklı çeşitli altyapı hizmetleri sunmaktadır. Bu hizmetler genellikle finansal transferlerin çok daha rahat bir şekilde işleyebilmesi için gereklidir. Bu hizmetler genellikle insanların aklına EMKT yani elektronik menkul kıymet transferi kavramının ne olduğu sorusunu getirir.
EMKT borsa terimlerinden biridir. Kavramın ifade ettiği şey menkul kıymetlerin elektronik ortamda aktarılmasıdır. Aktarım işlemlerinin yapılabilmesi için öncelikle bankalar arasında karşılıklı uzlaşma gerçekleşmesi gerekmektedir.
Bu işlemler elektronik ortamda yapılır ve bu şekilde tamamlanır. Kaydi olarak yürütülen faaliyetler gerçek zamanlı olarak tamamlanır. EMKT sisteminin ikinci nesli 2013 yılında Ödeme Sistemleri Yeniden Yapılandırma Programı çerçevesinde hayata geçirilmiştir. Elektronik Menkul Kıymet Transferi kavramı genel olarak bu şekilde tanımlanabilir.
Başlıklar
ToggleElektronik Menkul Kıymet Transferi EMKT yani elektronik menkul kıymet transferi çeşitli varlıkların elektronik ortamda aktarılması demektir. Burada aranan şartlardan en önemlisi işlemlerin eş zamanlı olarak gerçekleştirilmesidir. EMKT sisteminin yatırımcıya sağladığı pek çok avantaj vardır.
Bunlardan biri sistem sayesinde kredi risk oranının ortadan kalkmasıdır. Diğer bir avantaj ise menkul kıymet aktarımının hem hızlı hem de etkin bir şekilde tamamlanmasıdır. Menkul kıymet aktarımı bankalar arasında gerçekleşmektedir. Ayrıca sistem sayesinde yatırımcıya kıymet yönetiminde kolaylık sağlanmaktadır. Bu sayede kontrol mekanizması geliştirilebilir.
En büyük avantajlardan biri ise fiziksel menkul kıymet basımının azalmasıdır. Günümüz dünyasında her şey artık dijitalleştiği için menkul kıymetlerin basımı ve satımı da elektronik ortamda yapılmaktadır. Bu tarz işlemlerin fiziksel olarak yapılması artık gerekli değildir.
Dijital olarak ise her şey daha kolay tamamlandığı için fiziksel işlemlerden uzak durulmaktadır. Yatırımcıya sunulan bir diğer kolaylık ise yapılan aktarım işlemleriyle ilgili rapor ve belgeler üretilmesidir. Bu işlemin soncunda aktif bir sorgulama süreci gerçekleşmektedir. Ayrıca ödeme karşılığında teslimat ilkesi benimsendiği zaman işlemler daha hızlı bir şekilde tamamlanmaktadır.
Aktarım işlemleri elektronik ortamda yapıldığı zaman maliyet normalden daha düşük olmaktadır. Bu sebeple genelde elektronik ortam tercih edilir. Fon yönetimi bankalar tarafından daha verimli ve daha uygun şartlarda gerçekleştirilmektedir. İşlemlerin elektronik ortamda yapılması insan gücüne olan ihtiyacı da azaltmaktadır.
Bu sayede maliyet de ciddi oranda azalır. Elektronik Menkul Kıymet Transferi EMKT ödeme hizmetlerinin çeşitlenmesine izin veren yeni altyapılara müsaade etmektedir. EMKT sistemi avantajları ve faydalarıyla beraber incelendiği zaman sistemin ne kadar gerekli olduğu daha net anlaşılabilmektedir.
Elektronik menkul kıymet transferinin ne olduğunu anlayanlar insanlar sistemin işleyişi hakkında bilgi sahibi olmak isterler. Türkiye’deki merkez bankası ödeme sistemlerinden bazıları FAST, EFT ve EMKT sistemleridir. Bu sistemlerin her biri hafta içi her gün saat 08.30 ile 17.30 saatleri arasında kullanılabilir.
Yarım iş günlerinde ise yalnızca saat 13.00’e kadar işlem görmektedir. Bankalar müşteri ödemelerini gerçekleştiren ve zaman zaman birbirinden farklı özelliklere sahip olan kuruluşlardır. Dolayısıyla bünyelerindeki sistemlerin kullanım saatleri değişkenlik gösterebilir.
Bankalar arasında ödeme ve para transferi yapıldığı zaman işlemler çok kısa sürede hatta bazı zamanlarda 1 saniyede tamamlanmaktadır. EMKT bedeli ise komisyon ve döneme bedeline göre değişkenlik göstermektedir. Bankalardan elektronik menkul kıymet transferi yapıldığı zaman işlemle ilgili bilgi alınabilir.
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın ödeme yöntemlerinden biri elektronik menkul kıymet transferidir. EMKT sisteminin dışında kalan diğer sistemler ise FAST ve EFT’dir. FAST sisteminin açılımı Fonların Anlık ve Sürekli Transferi iken EFT’nin açılımı Elektronik Fon Transferidir. EMKT sisteminin ve diğer sistemlerinin sorumlusu ise genel olarak TCMB yani Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’dır.
TCMB yalnızca transfer sorumlusu değil aynı zamanda işlem sahibi ve işleticisidir. EMKT sistemi üyeler arasında elektronik ortamda menkul kıymet transfer ve mutabakatının yapılmasını sağlar. Bu işlemler kaydi ve gerçek zamanlı olarak yapılır.
Elektronik Menkul Kıymet Transferi EMKT sisteminin amaçlarından biri bankalar arasındaki aktarımlarda kolaylık sağlanmasıdır. EMKT bir altyapı hizmetidir. Kurucusu ve işleticisi her zaman ilgili ülkelerin merkez bankalarıdır. Bu sistem dünya çapında kullanılan bir sistem olsa da hâlâ kullanılmadığı ülkeler mevcuttur. Bu ülkeler ise teknolojik ve ekonomik olarak geri kalmış devletlerdir.