Faiz Dışı Bütçe Dengesi Nedir? Gelirleri ve Bazı Örnekleri

Faiz Dışı Bütçe Dengesi Nedir? Gelirleri ve Örnekleri

Faiz Dışı Bütçe Dengesi Nedir? Gelirleri ve Örnekleri

Faiz dışı bütçe dengesi bir ülkenin merkezi yönetimi kapsamında bulunan genel bütçedeki denetleyici kurumlar ile idarelerin bütçe gelirleri toplamından bir takım unsurlar ve faiz hariç tutularak elde edilen bütçe giderlerinin çıkarılması sonucu oluşan bütçe dengesine denir.

Merkezi yönetim faiz dışı bütçe dengesi CGPBB olarak da bilinir. Faiz dışı bütçe dengesi merkezi yönetime dâhil olan denetleyici ve düzenleyici kurumların bütçe gelirleri ve idareler üzerinden yapılan bir hesaplama sonucudur.

Merkezi yönetim faiz dışı bütçe dengesi ülkenin bütçe gelirleri ile o ülkenin bütün giderleri arasında bulunan dengedir. Bu bütçe dengesini hesaplayabilmek için kullanılan bir formül vardır. Bu formül merkezi yönetim faiz dışı bütçe dengesi= kurumların bütçe gelirleri toplamı- faizleri hariç tutulduğunda elde edilen bütçe giderleridir.

Bütçe Dengesi ve Bütçe Gelirleri

Kamu kesiminde hesaplamalar bütçe üzerinden yapılırken özel kesimde hesaplamalar kâr-zarar cetveli ve bilanço üzerinden yapılır.

Bütçe aslında yasal metin niteliğinde bir kavramdır. Kamu kesiminin gelir ve giderlerini ve nasıl kapatılacağını gösterir. Fakat bunun için bunlar arasında oluşan dengenin açık olması gerekir. Bütçe gelirleri alanlarına ve kullanım yerlerine göre iki farklı grupta toplanır.

Bunlar vergi gelirleri ve vergi dışı gelirlerdir. Vergi gelirleri de kendi arasında ikiye ayrılmaktadır. Bunlardan biri dolaysız vergilerdir.

Dolaysız vergiler veraset intikal vergisi gibi servetten alınan vergiler ile gelir ve kurumlar vergisi gibi gelirden alınan vergilerden oluşur. Diğer bir vergi türü ise dolaylı vergidir. Bu vergi türüne damga vergisi ve harçlar gibi işlemlerden alınan vergiler ile ÖTV ve KDV gibi harcamalardan alınan vergiler dâhil edilir.

Vergi dışı gelirler ise KİT’lerin kârlarından devralınan paylar, devletin sahip olduğu mülklerin kira gelirleri, trafik cezaları ve para cezalarından oluşur.

iLGiNiZi ÇeKeBiLiR  Kaldıraç Oranı Nedir Nasıl Yorumlanır?

Bütçe giderleri de alanlarına ve kullanım yerlerine göre ikiye ayrılır. Bunlar faiz dışı giderler ve faiz giderleridir. Faiz dışı giderlerde kendi arasında dörde ayrılmaktadır. Bunlardan biri olan personel giderleri yolluklardan, sağlık giderlerinden ve devlet memurlarının maaşlarından oluşur.

Diğer cari giderler ise kamu binalarının aydınlatma, ısıtma, bakım onarım giderleri ve devlet arabalarının benzin giderlerinden oluşur.

Yatırım giderleri ise bünyesine okulların yapımı ve kamu binalarının yapımı gibi durumları dâhil eder. Transfer giderleri ise başlıca öğrenci kredilerinden ve emekli maaşlarından oluşmaktadır. Faiz giderleri ise devletin başlıca borçlanmaları karşılığında ödediği faizlerden oluşmaktadır.

Faiz Dışı Bütçe Dengesi Nedir?
Faiz Dışı Bütçe Dengesi Nedir?

Faiz Dışı Denge ve Örnekleri

Eğer bir ekonomide bütçe gelirleri bütçenin temel giderlerini karşılamıyorsa sorun oldukça büyük demektir.  Bütçenin temel giderleri ise faiz dışı giderlerden oluşmaktadır.

u durum ekonomi yöneticilerinin her şart altında giderleri karşılayamayacağını anlatır. Yani yöneticiler faiz ödemek zorunda olmasa ve kamu kesiminin borcu olmasa bile bu giderleri karşılayamaz.

Faiz dışı dengenin hesaplaması bütçe gelirleri- faiz dışı giderlerdir. Bütçe gelirleri faiz dışı giderlere eşitse faiz dışı denge sıfıra eşit demektir. Bütçe gelirleri faiz dışı giderlerden küçükse faiz dışı açık var demektir.

Eğer ki bütçe gelirleri faiz dışı giderlerden büyükse faiz dışı fazla söz konusudur. Türkiye’de 11 yıl önce yani 2012 yılında bütçe gelirleri 332 milyar TL olurken, bütçe giderleri 361 milyar TL olmuştur.

Bu giderlerin 48 milyar TL’si ise faiz giderlerinden oluşmaktadır. Bütçe dengesi bütçe gelirleri- bütçe giderlerine eşittir. Yani bu hesaplamanın 2012 yılında Türkiye’deki karşılığı bütçe dengesi= 332 milyar- 361 milyar= -29 milyardır.

Bu durumda Türkiye 2012 yılında 29 milyar TL açık vermiş demektir. Ülkeler, ekonomilerinde açık verdikleri zaman bu açığı karşılayabilmek için borçlanmayı tercih ederler. Faiz dışı giderleri bulmak içinse bütçe giderlerinden faiz giderlerini çıkarmak gerekir

iLGiNiZi ÇeKeBiLiR  Kovaryans Nedir? Türleri Kovaryans ve Korelasyon Örnekleri

. Yani hesaplama şu şekilde yapılabilir; 361- 48= 313 milyar TL. Yani ülkenin faiz dışı giderleri 313 milyar TL’dir. Eğer faiz dışı dengeyi hesaplamak istersek bütçe gelirlerinden faiz dışı giderleri çıkarmamız gerekir.

Yani hesaplamaya göre faiz dışı denge= 332 milyar- 313 milyardan 19 milyar TL olmaktadır. Yani ülke 2012 yılında 19 milyar TL faiz dışı fazla vermiş demektir. Bu şekilde genel borçlanmada 29 milyar TL olmaktadır.

YORUMLAR YAZ