Ekonomi
döviz çevirici
Altın Fiyatları
Kredi
Burs
KYK
İş Fikirleri
Fırsat maliyeti, bir seçim yaparken elde edilen faydaların kaybedilen faydalarla karşılaştırılmasıdır. Yani, seçilen bir seçeneğin diğer seçeneklerden elde edilebilecek faydaların kaybına neden olan maliyetidir.
Fırsat maliyeti nedir? Bu kavramı son derece geniş kapsamı olan ve farklı alanlarda insanların karşısına çıkmakta olan bir kavramdır. Genel olarak tabir etmek gerekir ise fırsat maliyeti işin özünde bir tercihtir. En genel ana hatları ile ilgili tüm alanları kapsayacak bir biçimde ifade etmek gerekir ise fırsat maliyeti farklı bir seçim yapılması durumunda, kaçırılan diğer en iyi alternatif olan seçimin değeridir.
Fırsat maliyeti genel olarak ele alındığında üç ana biçimdedir:
Burada ikinci en iyi olan alternatiftir. Burada vazgeçilen en yüksek maliyetli alternatif ile ekonomik seçim fırsat maliyetini oluşturur.
Fırsat maliyetine verilebilecek olan örneklerden bazıları şunlardır:
Fırsat maliyeti hesaplama aşağıda yazılı olduğu biçimdedir:
Fırsat maliyeti= vazgeçilmiş olan en iyi alternatif – seçmiş olduğunuz seçenek biçimindedir.
Bunu şu şekilde bir örnek ile tanımlamak formülün daha akılcı olmasını sağlayacaktır: Herhangi bir firmanın 1000 TL’lik hisse senedini almaya karar verdiğiniz zaman bu yatırımdan 300 TL’lik kazanç elde edebilirsiniz. Lakin bir başka şirkete yapacağınız yatırımdan 500 TL’lik karı kaçırdıydanız o zaman fırsat maliyeti 500-300=200 TL bir fırsat maliyeti vardır.
Fırsat maliyetinde tek bir seçim üzerinden olan seçimler söz konusudur. Diğer olasıklıklar işin içinde yoktur.
Fırsat maliyetinin ortaya çıkması bir birim artırmanın karşılığında bir malın üretim miktarını vazgeçilmezi gerekli olan başka bir malın fırsat maliyetini meydana getirir.
Sabit fırsat maliyeti üstte yer alan grafikten de net bir biçimde görülebileceği gibi bir metanın imalatı sırasında belli bir birim artırması yapılır iken diğer metadan vazgeçilmiş olan miktar değerinin sürekli bir biçimde sabit kalma durumudur. Burada vazgeçilen meta hep aynı oranda kalır.İşin püf noktası buradadır. Sabit maliyet yazımıza da göz atabilirsiniz.
Azalan fırsat maliyeti için söylenebilecek olan şey ise şu şekildedir: Bir metanın imalatı esnasında bir birim üretilmek için diğer metadan bir birim azaltma yapılıyor ise o zaman ortaya çıkan fırsat maliyeti azalan fırsat maliyetidir.Dış bükey bir durum söz konusudur.
Son olarak artan fırsat maliyeti için söylenebilecek olan ise şu şekildedir: Bir metanın imalatı sırasında imalatını 1 birim değerinde artırma karşılığı durumunda 2 katı durumunda vazgeçilmek durumunda kalınan başka bir metanın fırsat maliyetini ortaya çıkaran durumdur. Eğrisinden de görüleceği gibi eğri iç bükeydir.
Fırsat maliyeti, iki veya daha fazla seçenek arasından seçim yaparken kaybettiğinizin değeridir. Karar verdiğinizde, yaptığınız seçimin sizin için daha iyi sonuçlar doğuracağını hissedersiniz, bunu yaparak ne kaybederseniz kaybedersiniz. Bir yatırımcı olarak fırsat maliyeti, yatırım seçimlerinizin her zaman ani ve gelecekteki kayıplara veya kazançlara sahip olacağı anlamına gelir.
Fırsat maliyetini anlamak, daha iyi kararlar almanıza yardımcı olabilir. Tarttığınız her seçeneğin potansiyel maliyetlerini ve faydalarını tam olarak anladığınızda, daha bilinçli bir karar verebilir ve seçiminizin herhangi bir sonucu için daha hazırlıklı olabilirsiniz.
Diyelim ki banka hesabınızda 100.000 TL var ve buna hemen ihtiyacınız yok. Bu parayla birçok seçeneğe sahip olabilirsiniz.
Örneğin, bu parayı sadece tutabilir veya bu parayı hisse senetlerine yatırabilirsiniz. Diyelim ki, bu parayı akıllıca bazı iyi hisse senetlerine yatırsaydınız ve bir yıl sonra 100.000, 120.000 TL olurdu. Öte yandan, nakit yatırım yapmak yerine bu parayı boşta tutarsanız, fırsat maliyetiniz 120000 ile 100000 arasındaki fark, yani 20.000 TL olacaktır.
Fırsat Maliyeti Nasıl Hesaplanır?
Fırsat maliyeti, seçilen seçenekle vazgeçilen alternatifin değeri arasındaki fark olarak hesaplanır. Örneğin, eğer bir kişi saatini çalışmak yerine bir etkinliğe katılarak geçirirse, fırsat maliyeti çalışmaktan kaybedilen gelirdir.
Fırsat Maliyeti Nasıl Artar?
Fırsat maliyeti, alternatif seçenekler arasındaki farkın artmasıyla artar. Yani, daha değerli bir alternatifi seçmek yerine daha düşük değerli bir alternatifi seçmek, fırsat maliyetini artırır.
Fırsat Maliyeti Örnekleri:
a) Bir işe gitmek yerine bir arkadaşla vakit geçirmek,
b) Bir projeye yatırım yapmak yerine başka bir yatırımı tercih etmek,
c) Eğitim almak yerine çalışmayı tercih etmek.
Fırsat Maliyeti Örnek Soru ve Cevap
Soru: Bir öğrenci, hafta sonu bir arkadaşıyla sinemaya gitmeyi düşünüyor. Sinema bileti 40 TL ve filmi izlemek istiyor. Ancak aynı zamanda hafta sonu bir markette çalışıp 50 TL kazanma fırsatı da var. Öğrenci ne yaparsa yapmış olur?
Cevap: Öğrenci, sinemaya gitmeyi tercih ettiğinde vazgeçilen fırsat maliyeti, çalışarak 50 TL kazanma fırsatıdır. Dolayısıyla, öğrenci sinemaya gitmeyi tercih ederek 50 TL’lik bir fırsat maliyetine katlanmış olur. Hafta sonunu çalışarak geçirseydi 50 TL kazanabilecekti ancak sinemaya gitmeyi seçtiği için bu fırsatı kaçırdı.
Alternatif Maliyet ve Fırsat Maliyeti Farkı
Alternatif maliyet, farklı bir seçeneğin maliyetini ifade ederken, fırsat maliyeti tercih edilen seçeneğin en yüksek değerli alternatif seçenekten kaybedilen değerini ifade eder.
Artan Fırsat Maliyeti Nedir?
Artan fırsat maliyeti, bir kaynağın artan kullanımıyla birlikte elde edilen ek faydanın, başka bir alternatifin kaybedilen faydasına oranla azaldığı durumu ifade eder.
