Gelir esnekliği, bir mal veya hizmetin talebindeki değişimi ölçer ve fiyat değişimlerine göre gelir değişikliklerine duyarlılığı gösterir. Gelir esnekliği, gelir değişikliklerinin talepte ne kadar etkili olduğunu gösterir ve %1’lik bir gelir artışının talepteki değişim oranını hesaplar. Formülü, (% değişim talep / % değişim gelir) şeklindedir.
Ekonomide çok değişik türden olgular bulunuyor. Bunlardan bir tanesi de gelir esnekliği olgusudur. Bu yazıda formülü, hesaplaması, 1’den büyük, 0’dan küçükse ne olur gibi merak edilen soruları yanıtladık.
Öncelikli olarak gelir esnekliği nedir sorusunun yanıtını vermek gerekir ise o noktada verilebilecek olan bilgi şu şekildedir: Gelir esnekliği tüketici gelirinde olan değişimin talep edilmekteki malın üzerinde ne tür ne oranda bir değişime sebep olacağını gösteren bir olgudur.
Ekonomide elastikiyet olarak da adlandırılabilen bir olgudur. Kavramı biraz daha ekonomik bilimi noktasında açıklamak gerekir ise o zaman da şu şekilde daha bilimsel bir açıklama yapılabilir: İki değişkenli olan bir sistemde bir değişken üzerinde yaşanan değişimin diğer değişken üzerinde olan etkileri için yapılan bir tanımlamadır.
Başlıklar
ToggleGelir esnekliği hesaplama formülü şu şekildedir: Gelir esnekliği= Talep edilmekte olan malın % değişimi/ Kişinin gelirindeki yüzde değişimi biçimindedir.
Örneğin kişinin geliri yüzde 15 artmış iken talep edilen miktar yüzde 30 artmış ise o zaman gelir esnekliği 30/15=2 değerinde olacaktır.
Gelir esnekliği eğer birden büyükse o zaman ekonomik açıdan durum normaldir. Bir diğer ifade ediş biçimi ile gelir arttıkça doğru orantılı olarak talebin artmasıdır. Bu durum özellikle lüks mallar için geçerlidir. Lüks mallarda değer birden büyüktür. İhtiyaç için olan malların değer aralığı ise 0 ile 1 arasındadır.
1’den büyükse fiyat artışı toplam geliri de azaltacaktır. II. 1’e eşit ise fiyat yükselişi toplam geliri değiştirmez. Eğer 1’den küçükse fiyat artışı toplam geliri artırmaktadır.
Talebin beş tür gelir esnekliği vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
Yüksek: Tüketicinin gelirindeki artış, ürün için talep edilen miktarın artmasına neden olur.
Üniter: Gelirdeki artış talep edilen miktarla uyumludur.
Düşük: Gelirdeki artış, ürünün miktarına olan taleple pek uyumlu değildir.
Sıfır: Gelirdeki artış, ürünlere olan talebi değiştirmez, başka bir deyişle tüketiciler aynı miktarda ürün talep eder.
Olumsuz: Tüketicinin gelirindeki artış, ürün için talep edilen miktarın azalmasına neden olur.
Gelir esnekliği eğer birden küçük ise o zaman da durum tam tersi olarak ekonomik açıdan durum negatiftir. Gelir arttıkça talep azalan mallardır.
Gelir esnekliği negatif olan mallar ekonomi biliminde düşük mallar olarak tanımlanan mallardır.
Gelir esnekliği 2 veya 3 olan bir mal lüks mal statüsündedir.
Normal olan malların gelir esnekliği üstte de ifade edilmiş olduğu için 0 ile 1 değer aralığında yer alır.
Talebin gelir esnekliği, bir tüketicinin gelirindeki değişikliğe yanıt olarak bir ürünün talebindeki karşılık gelen değişiklik olarak adlandırılır. Müşterinin gelirindeki değişimin talep edilen miktardaki değişim oranı olarak da tanımlanabilir.
Talebin gelir esnekliği (YED) = Talep edilen miktardaki yüzde değişim/Gelirdeki yüzde değişim.