Ekonomi
döviz çevirici
Altın Fiyatları
Kredi
Burs
KYK
İş Fikirleri
Giffen malı adını İskoç gazeteci ve istatistikçi Sir Robert Giffen’den almıştır. (1837 – 1910) talebin birinci kuralına uymayan bir maldır, yani talep edilen fiyat ve miktar ters orantılıdır. Bir Giffen malı için, fiyat yükseldiğinde insanlar aslında daha fazlasını talep edeceklerdir.
Giffen malı, fiyatı arttığında tüketimi de artan, normal talep yasasının aksine hareket eden bir mal türüdür. Genellikle temel gıda maddeleri gibi zorunlu maddeler olarak tanımlanır.
Giffen malları ikamesi olmayan bir tür düşük maldır. Bu nedenle fiyat değiştiğinde ikame etkisi yoktur. Ayrıca, mallara yapılan harcamalar gelirin büyük bir bölümünü oluşturur. Giffen’in bahsettiği klasik örnek, fiyatı yükseldiğinde ekonomik gücü daha düşük olan kişilerin daha çok tükettiği ekmek durumuydu. Giffen Paradoksu olarak da adlandırılır.
Giffen paradoksu, normal şartlarda bir malın fiyatı arttığında talebin azalması gerekir. Ama Giffen mallarda durum tam tersidir. Malın fiyatı arttığı halde talep artmaktadır. Bunun nedeni de bir örnekle anlatalım.
Giffen yani düşük mallar için en iyi örnek sürekli tüketilen ekmek olacaktır. Türkiye’de ekmeğin 2 lira olduğu bir il düşünelim. Burada düşük gelirli bir aile, karnını doyurmak için günde 10 ekmek alıyor. Ayda 300 ekmekten 600 lira para harcıyor. 300 lira da et tüketimine ayırıyor.
Gıda için ayırdığı bütçeyi 900 TL olarak baz aldık. Ekmek fiyatı 2.5 TL’ye yükseldiği zaman, 300 ekmek fiyatı 750 TL yapacak ve et için ayırdığı para 150 liraya düşecektir. Elindeki para, et almaya yetmeyeceği için ekmek tüketimini artırmayı tercih edecektir. 10 ekmek yerine 12 ekmek alacak, günlük tüketim 30 TL, aylık 900 TL olacaktır.
Ekmeğe bir alternatif olsaydı, o zaman bir ikame etkisi olurdu ve fiyat artışının ardından birey ekmekten vazgeçerdi – ancak ikame mevcut olmadığından ve ekmeğin düşük bir mal olduğu göz önüne alındığında, ekmeğin ‘negatif’ gelir etkisi Ekmeğin fiyat artışı, daha az değil, daha çok tüketilmek içindir. Dolayısıyla, Giffen paradoksu yaşanır.
Giffen mal paradoksu ilk olarak İrlanda’da ortaya çıkmıştır. Bir dönem İrlanda’da patates fiyatları çok yükselmesine rağmen tüketim azalma beklenirken aksine bir artış gözlemlenmiştir. Yani insanlar patates dışında yedikleri lüks mallardan vazgeçerek fiyatı artan ama daha düşük ücretleri malı tercih etmişlerdir. Giffen paradoksu patatesten çıkmıştır.
Giffen mal diğer bir adıyla kalitesiz, düşük kaliteli ya da düşük mal olarak adlandırılır. Özellikleri de buna göre sıralanabilir.
Normal şartlarda, bir ürünün fiyatı değiştiğinde ikame ve gelir etkisi de değişmektedir. Sürekli satın alınan; peynir, ekmek ve zeytin gibi ürünler aylık olarak bize bir masraftır. Bunların fiyatı düştüğünde, aslında bizim gelirimize de olumlu etki eder. Hem bu ürünlerden daha çok alabiliriz hem de ucuzladığı için arta kalan parayla başka malları da satın alabiliriz.
Bir ürünün fiyatı yükselirse o ürünün satış miktarı düşer. Tam tersi, fiyatı düştüğünde de daha fazla tercih edilmeye başlanır. Ama Giffen malların gelir etkisi burada ters işler.
Çünkü ikamesi olmayan, zorunlu ihtiyaç bir malın fiyatı arttığında bizim daha kaliteli mallara olan talebimiz azalacaktır. Doğal olarak, ekmek dışında aldığımız gıdaya ulaşamayacağımız için karnımızı doyurma amaçlı daha fazla ekmek alacağız. Bir ürün pahalandığı halde tüketimi artacaktır aynı zamanda biz de kaliteli mal tüketimini azaltmak zorunda kalacağız, daha da yoksullaşacağız.
Giffen mal talep eğrisi için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz. Videoda ses biraz düşük, ama anlatım detaylı ve anlaşılır.
Giffen mallar nelerdir?
Giffen mallar, fiyatları arttıkça talep miktarının da arttığı, normal talep kanununa aykırı olarak davranan mallardır.
Giffen ve Veblen mal ne demek?
Giffen mal, fiyatı arttıkça talebi artan mallarken, Veblen mal, fiyatı arttıkça talebi artan, lüks ve prestijli mallardır.
Giffen malı Robert Giffen tarafından ilk defa hangi mal için kullanılmıştır?
Robert Giffen, 19. yüzyılda İrlanda’da patates fiyatlarının artmasıyla patatesin talebinin arttığını gözlemleyerek Giffen malı terimi için bu örneği kullanmıştır.
Giffen mal nedir örnek?
Patates, tipik bir Giffen malı örneğidir. Patates fiyatları arttığında, geliri düşük insanlar diğer gıda maddelerini satın alamayacakları için daha fazla patates tüketmeye yönelebilirler
Giffen mal talep eğrisi nasıl tanımlanır?
Giffen malı için talep eğrisi normal talep eğrisinin aksine negatif eğimli bir şekilde çizilir, yani fiyat arttıkça talep miktarı artar.
Giffen Paradoksu Ne Anlama Gelir?
Giffen Paradoksu, bir malın fiyatının artması sonucunda talebinin artması durumunu tanımlar ve normal talep kanununa ters düşer. Genellikle düşük gelirli gruplarda ve temel gıda maddeleri gibi zorunlu ihtiyaçlarda görülebilir.
