Ekonomi
döviz çevirici
Altın Fiyatları
Kredi
Burs
KYK
İş Fikirleri
Ekonomiyle ilgili olarak ekonomik gelişmişliğin yanı sıra insanların yaşam koşullarının da izlenmesi gerekmektedir. Günümüz dünyasında yalnızca ekonomik başarıya değil, bu başarının sosyal alana yansımasına da bakılmaktadır. Bunu ölçmenin birbirinden farklı yöntemleri vardır.
Bunlardan biri insanların gelir dağılımına bakmaktır. Gelir dağılımında adaletsizlik yaşanması dünyada ve Türkiye’de çok uzun yıllardır gündem olan bir sorundur. Bu sorun artık günümüzde ekonomiyle ilgili sorunların başında gelmese bile önemli bir yer tutmaktadır. Gini katsayısı toplumdaki gelir dağılımı durumunun daha rahat ve daha net görülebilmesini sağlar.
Bu sayede ülke yöneticileri gelir dağılımındaki adaletsizliği giderebilmek için daha somut adımlar atabilirler. Gini katsayısının mucidi CorradoGini isimli bir istatistikçidir. Bu katsayı 20. yüzyılın başlarında geliştirilmiştir. Gini katsayısı 0 ve 1 arasında değişmektedir.
Bu katsayı sayesinde toplumdaki en fakir ve en zengin insan arasındaki fark ortaya konulabilmektedir. Bu bağlamda gini katsayısının toplum için ne kadar değerli olduğunu anlayabiliriz. Gini katsayısında katsayı 0’a yaklaştıkça gelir adaletsizliğinin azaldığı, katsayı 1’e yaklaştıkça da gelir adaletsizliğinin arttığı anlaşılır.
Gini katsayısı hesaplanırken lorenz eğrisi kullanılmaktadır. Lorenz eğrisi oluşturulurken nüfus öncelikle belirli yüzdelik dilimlere ayrılmaktadır. Sonrasında bu yüzdelik dilimlerin milli gelirden ne kadar pay aldığı hesaplanır. Yatay eksende nüfus %20’lik 5 farklı dilime ayrılmaktadır. Dikey eksende ise milli gelirin yüzdelik dilimleri gösterilir. Grafikte gelirin tamamen eşit dağıtıldığını gösteren bir eksen çizilmektedir.
Bu eksen her zaman 45 derece olur. Grafikle beraber tam eşitlik durumunu göstermek amaçlanmaktadır. Lorenz eğrisi gelir dağılımında ne kadar fark varsa bu eşitlik çizgisinden o kadar uzaklaşır. Gini katsayısı için oluşturulan grafik birikimli fert yüzdesi ve birikimli gelir yüzdesi olarak ikiye ayrılmaktadır.
2013 yılında TUİK tarafından açıklanan gelir dağılımı istatistiklerine ait verilere baktığımız zaman toplumun yüzde kaçının milli gelirden ne kadar pay aldığını görebiliriz. Grafiğe baktığımız zaman toplumun en fakir %20’lik dilimin gelirinin yalnızca %5,9’unu, en zengin %20’lik dilimin ise %46,5’ini oluşturduğunu görmekteyiz.
Gini katsayısı hesaplaması için lorenz eğrisinin grafikte oluşturduğu alanlar kullanılmaktadır. Grafikteki A alanı eşitsizlik alanı olarak adlandırılmaktadır. Bu hesaba göre A alanının toplam alana olan oranı bize toplumdaki gelir dağılımı eşitsizliğini gösterecektir.
Bu orana gini katsayısı denilmektedir. A alanının büyüklüğü bize gelir dağılımındaki eşitsizliğin ne kadar büyük ya da ne kadar küçük olduğunu göstermektedir. Yani lorenz eğrisi eşitlik çizgisinden ne kadar uzaklaşırsa eşitsizlik oranı o kadar büyük demektir.
Gelir dağılımındaki eşitsizlik genelde Afrika ülkelerinde oldukça yüksektir. Avrupa ülkelerinde ve Amerika’da ise gelir dağılımındaki eşitsizliği düşürmek için çeşitli projeler hayata geçirilmeye çalışılmaktadır.
Rusya, Çin ve Türkiye gibi ülkeler ise bu konuda ortada kalmaktadır. Yani bu ülkelerde gelir dağılımındaki eşitsizlik Afrika ve Orta Doğu ülkelerinde olduğu kadar yüksek olmasa da AB ülkelerinde ve Amerika’da olduğu kadar da düşük değildir.
Türkiye’nin 2012 yılında gini katsayısı oranı 0,402 olurken 2013 yılında 0,400 olarak gerçekleşmiştir. 2001 krizinden sonra Türkiye’de gini katsayısı oranının 0,44 olduğunu düşünürsek uzun bir zaman sonra gelir dağılımında ciddi bir iyileşme yaşanmadığını söyleyebiliriz. Gini katsayısı hesaplama formülü ise şu şekildedir; gini katsayısı= A / (A+B). Gini katsayısına bakarak bir ülkenin zenginleştiğini ya da fakirleştiğini söylemek mümkün değildir. Ç
Çünkü gini katsayısı kişi başına düşen gelir ile ilgili bir durum değildir. Çoğu insan yıllardır bu hataya düşmektedir. Amerika Birleşik Devletleri gibi zengin bir ülkede gini katsayısı 1’e yakın, Somali gibi fakir bir ülkede ise gini katsayısı 0’a yakın yani gelir adaletsizliği düşük seviyelerde olabilir. Gini katsayısını etkileyen pek çok farklı unsur vardır.
Bu unsurlardan bazıları toplumun eğitim durumu, aile yapısı, nüfus durumu, vergi yapısı, finans sektörünün ya da sanayinin yapısıdır. Ayrıca gelişmişlik göstergeleri de bir ülkenin gelir adaletsizliğiyle ilgili bilgi verebilir. Dünya çapında gelir dağılımın en adil olduğu ülkeler Kuzey Avrupa ülkeleridir. Gini katsayısında dünya ortalaması 0,55- 0,60 seviyelerindeyken İsveç, Norveç ve Danimarka gibi ülkelerde bu oran 0,23 ve 0,25 seviyelerindedir. Afrika ülkelerinde ise gini katsayısı oldukça yüksektir.
