Ekonomi
döviz çevirici
Altın Fiyatları
Kredi
Burs
KYK
İş Fikirleri
İkame mal, olmayan bir ürünün yerini almasıdır. Muadili gibi… Tamamlayıcı mal birbiriyle bağlantılıdır. Örnekleri ile nedir, ne anlama gelir bir göz atalım.
İkame mal, birbirinin yerine geçebilen, muadil mallardır. Tatlı yapacağınız zaman şeker bulamazsanız yerine bal, reçel kullanmak onu ikame eder.
Mesela paket margarinler sıklıkla kullanılıyor ama artık sağlıklı olarak düşünülmüyor. Yapacağınız bütün yemeklerde onun yerine tereyağı kullanmayı seçerseniz bu da ikame mallara örnek olur.
Bu örnekler çoğaltılabilir. Kırmızı et fiyatları yükseldiği zaman protein ihtiyacını karşılamak için tavuk, balık satın alırsanız bu da ikame mallara örnek olur.
Et, tavuk veya balık fiyatlarından birinin değişimi hepsini etkiler. Kırmızı et pahalandığı zaman diğer et ürünlerine olan talep artar, doğal olarak onların da fiyatı yükselir. “Her şeyin de fiyatı arttı yahu” mantığı aslında buradaki arz talepten gelir. İkame mallarda çapraz esneklik pozitif olmuş olur.
Uykunuzu açması için sert bir kahve yerine çayı tercih etmek de ikame olabilir. Kullandığınız amaç aynıdır, ürünlerin farklılığı önemli değildir. İkame mal örneklerinde fiyat üzerinden değerlendirdik ama bazen keyif de bunu etkilemektedir. Kahve satan mekanların artması, reklamlar ve kültürel değişimler kahve tüketimini artırmaya başlamıştır. İkame mal çapraz fiyat esnekliği yazımıza göz atabilirsiniz.
İkame mal ekşi yorumlarına göz atabilirsiniz.
Tam ikame mal, birbirinin yerine direkt geçebilen ürünlerdir. Satın aldığınız tereyağı markasının yerine daha ucuz bir marka seçerseniz bu tam ikame olur.
Kahve yerine çay tercih etmeniz ise bu ikame örneğini karşılamaz. Peki, bunun finans üzerindeki etkisi nedir?
Şöyle düşünelim, kahvenin kilosu çaydan pahalı. Çaya olan talep giderek artmaya başladı ve fiyatları kahve ile denk tutarlara geldi. Bu durumda kahveye olan talep artarken çaya olan talep azalır.
Tamamlayıcı mal, birbiriyle bağlantılı ürünlerdir. Otomobilinize yakıt koymadan gidemezseniz, birbirini tamamlar, bu da tamamlayıcı mallara en iyi örneklerden biridir. İkame ile Tamamlayıcı mal karıştırılsa da aslında verdiğimiz örnekle birlikte artık birbirine karışmayacaktır.
Şeker, pek çok alanda kullanılan bir maldır. Ülkemizdeki kıraathane sayısını düşündüğümüzde çay tüketimi de yadsınamaz. Yani, çay çok içiliyorsa şeker de çok tüketiliyordur.
Şeker, çayın tamamlayıcı mallarından biridir. Eğer, çay tüketimi azalırsa, şeker tüketimi de azalacaktır. Böylece çay fiyatı azaldığı gibi şekerin de ücreti düşecektir. Tamamlayıcı mallar arasındaki bağlantı birbiriyle ne kadar alakalıysa çapraz esnekliği de o denli fazla olacaktır.
Tamamlayıcı mallar örnekleri içinde en sık otomobil ve yakıt ilişkisi verilmektedir. Çünkü, bağlantı oranı en yüksek örnektir. Araç satışları durursa, insanlar toplu taşımaya yönelirse yakıt tüketimi ciddi oranda azalır. Bu da yakıt fiyatlarının düşmesine neden olur.
Ters mantıkla herkes araba almaya başlarsa etrafta benzinlik de artar yakıt tüketimi de çoğalır. Bu durumda da yakıt fiyatları yükselir.
İkame ve tamamlayıcı malları örnekleri ile birlikte anlattım. Şimdi bunun borsa, yatırım ile ne alakası var? Diye sorabilirsiniz. Vereceğim örneklerle daha açık olacaktır.
Faizlerin düşük olduğu dönemde, konut kredisi çeken kişi sayısı bir hayli arttı. Doğal olarak inşaatlar da çoğalmaya başladı. Peki, konut alımı artıyorsa bunların tamamlayıcı malları ne olur? Yatırımımı bu yönde şekillendirebilir miyim?
Konut satışları artarsa; demir, çimento, mutfak malzemeleri, dolaplar… Evin içindeki ve dışındaki birçok malın satışı da artacaktır. Konut satışı çok fazla ama sizin aldığınız GYO hisseleri fazla yükselmezken çimento şirketleri daha hızlı yükseliyor, çünkü inşaatın tamamlayıcı malı çimentodur.
Bir sektöre yatırım yaparken onun geleceğine bakmak lazım. Mesela yenilenebilir enerjiye önem artıyor. Güneş enerjisi, rüzgar türbinleri, yer altı suları… Örnekler artırılabilir. Güneş enerjisine önem artıyorsa enerji şirketleri için tamamlayıcı mal paneller olacaktır. Bunları üreten şirketler incelenebilir. Borsa ile bağlantısı bu şekildedir.
İkame mallarda borsa bağlantısı benzer şirketlere yatırım olarak algılanabilir. Bir çay markası, daha uygun ve lezzetli ürünü piyasaya sürer ve diğer markaya göre satışını artırırsa borsadaki değeri de aynı oranda yükselecektir.
Borsaya yatırım yapmadan önce piyasa koşullarını iyi bilmelisiniz, uzman yardımı almalısınız. Sağda, solda, guruplarda hisse veren kişiler itibar etmeyin. Bir kere verdiği hisse yükseldi diye bu hep böyle olmayacaktır.
İkame mal, birbirinin yerine geçebilen mallara denir. Ayçiçek yağı yerine zeytinyağı kullanmak örneği gibi. Tam ikame mal ise Ayçiçek yağları arasında farklı marka kullanmak olarak tanımlanır.
Tamamlayıcı mal, birbiriyle bağlantılı ürünlerdir. Otomobil ve yakıt en güzel örnekleri arasındadır. Birine olan talep artarsa diğerine de artmaktadır.
