Ekonomi
döviz çevirici
Altın Fiyatları
Kredi
Burs
KYK
İş Fikirleri
İpek böceği yetiştiriciliği önce Çin’de başlayıp sonra birçok yerde yapılmaya başlanmıştır. Devlet destekli olan bu proje hemen hemen her yıl oldukça rağbet görmektedir. İpek böceği tüylü, yumuşak ve tombul görünümlü bir çeşit böcek türüdür. Kelebeğin tırtıl hali olan bu minik canlıların larvaları genişleyip büyüdükten sonra koza haline gelir.
Bu kozalar da oldukça nadide bir tekstil malzemesi olan ipeği ortaya çıkarır. İpek böceği yetiştiriciliği bu bakımdan oldukça değerli ve sürekli büyüyen bir pazar haline gelmiştir. Peki, Türkiye’de ipek böceği yetiştiriciliği nerede yapılır? İş fikirleri listemizdeki bu yazı umarım hoşunuza gider.
İpek üretmek amacıyla yapılan ipek böceği yetiştiriciliği son zamanlarda oldukça popüler bir iş sahası haline gelmiştir. İnsanlar ipekten dokuma kıyafetlere bir hayli ilgi göstermektedir. Durum böyle olunca hem kar elde etmek isteyen hem de çok tutan bir iş kolu ile para kazanmak isteyen herkes ipek böceği yetiştiriciliği ile ilgili tüm detayları öğrenmek istemektedir.
Bir ipek böceğinin toplam yaşam döngüsü 6 ile 6 hafta arasında değişkenlik gösterir. İlkbahar ayları ipekböceği yetiştiriciliği için en uygun aylardır. Eğer güneşli bir bölgede ikamet ediyorsanız sonbahar aylarında da bu işi yapmayı düşünebilirsiniz.
Esasında ipek böceği hakkında temel bilgilere sahip olduktan sonra yetiştirme işine kolaylıkla girilebilir. Asıl önemli olan üreme dönemidir. Eğer ipek böceği yumurtadan çıktıktan sonraki 28 günlük zaman zarfında uygun sıcaklık ortamına sahipse koza örmeye başlar.
Genellikle 20 gün beslenen ipek böceğinde koza örme içgüdüsü gelişir. İpek böceği koza örmeye başlamadan hemen önce yaşam döngüsünün son evresinde yaşamsal sıvı dışarı atar. Sonrasında ise başını nazikçe ileri geri sallayarak az miktarda ipek çıkarır. Ortalama 48 saat sonra içinde ipek ipliği yardımıyla kozasını örmeye başlar. İpek böceği kendi kozasının içinde güve olma yoluna doğru ilerler. Arıcılık hibe destekleri yazımıza göz atabilirsiniz.
Koza içinde güveye dönüşen ipek böceği 10-14 gün içinde dışarıya çıkar. Bu aşamada böceğin olduğu yere kağıt havlu koyarsanız güveler yumurtlamaya hazır olduğunda yumurtaları rahatça toplayabilirsiniz.
Erkek ve dişi güveler çiftleşince dişi güve yaklaşık 200-500 adet arasında parlak sarı yumurta bırakır. Verimli yumurtalar genellikle 1-2 hafta içinde çatlar. Yumurtaları buzdolabında saklamak en iyisidir. Çabuk çatlaması için yumurtaları 1-2 gün güneş ışığına çıkarabilirsiniz.
İpek böceği kozasından alınan ipek lifinin oldukça parlak, narin ve ince yapılır. Çok pahalı bir tekstil ürünü olmasına rağmen satış rakamları oldukça yüksektir.
M.S 552 yılında ilk kez Bizans döneminde Anadolu’ya gelen ipek böceği tohumlarının yaşam döngüsü Bursa’da başlayarak günümüze dek devam etmiştir. İpek böceği yetiştiriciliği yaparak geçimini sağlayan kırsal nüfustan pahalı ipek kumaşlar satın alan firmalara kadar ipek böceğinden elde edilen ipek çok yönlü bir alana yayılmıştır.
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yayınlanan tebliğde dut bahçesi tesisi, ipek böceği besleme evi inşası, makine, alet ve ekipman alımlarına %100 hibe desteği verileceği yer aldı.
İpek böceği besleme evi ve dut bahçesi projesi için yatırımcıların faydalanacağı rehberin Bakanlık tarafından yayımlanması bekleniyor. İpek böceği besleme evi ve dut bahçesi tesisi kurmak isteyenler devletten destek almak için başvuru yapmaya devam ediyor.
İpek böceğinin tek besin kaynağı olan dut yaprağı için dut fidanı yetiştirilmesinden ham ipek elde edinceye kadar olan tüm evreler ipekböcekçiliği adıyla anılır. İpek böceği yetiştiriciliği yönünden dut bahçesi tesisi kapama bahçe veya tarla, bağ ya da bahçe kenarına iki türlü yapılır. En uygun alan ise sadece dut ağaçlarının yer aldığı kapama dut bahçeleridir.
Her yıl ipek böceği besleme döneminde dut ağacı yaprakları kafalama şekli verilerek kesilir. Yapraklar büyük bir halde olmadığından dut bahçesi tesislerinde fidanlar oldukça sık yerleştirilir. Bu şekilde daha çok dut ağacı ve dolayısıyla ipek böceklerini besleyen daha çok dut yaprağı elde edilmiş olur. Kapama dut bahçesi tesisinde var olan fidanlar 3 ya da 3,5 metre arayla sıralar üzeri mesafe ise 1,30 /1,5 ya da 2 metre arası değişir.
Dut bahçesi kurulum maliyeti fidan dikimi, fidan ücreti, kerevet ücreti, bina ve dalama sulama ücreti üzerinden hesaplanır. Örneğin, fidanların çok sık olmaması için 10 dönümlük engebesiz bir araziye toplamda 1.660 adet fidan dikilmesi gerekir. Her bir fidanın fiyatı 1,5 TL’den hesap edilirse fidanın dikim maliyeti 2.490,00 TL olarak hesaplanır. Elbette ki arazi büyüklüğü maliyeti de değiştirebilmektedir. Ayrıca diğer maliyetler de eklenince net bir maliyet hesabı çıkmaktadır.
İpek böceği yetiştiriciliği için kozasından çıkan ipek böceğinden elde edilen 35 – 40 günlük çok kısa bir üretim dönemi mevcuttur. Kutu başına 26-30 kg arasında değişen yaz koza elde edilebilmektedir.
Ülkemizde ipek böceği yetiştiriciliği yapan birçok kimse yıl içerisinde ortalama 4-5 kutu ipek böceği yetiştirerek gelir elde etmeye uğraşmaktadır. Üretim, dut yaprağının teminine bağlı olarak yılda iki kez (ilkbahar ve sonbahar beslemesi) yapılabilecek olmasına karşın, ikinci besleme yaygınlaştırılamamıştır.
Yaş koza üretimine fidan dikimi akabinde ve iyi bir bakım yaptıktan sonra 3. Yıldan itibaren başlanabilir. İpek böceği besleme için kapalı alan oluşturulması da 3 yıllık süre içinde rahatlıkla yapılabilir. İlk 1. yılda fidanlar küçük olacağından ve ipek böceği besleme kapasitesi de az olacağından kapalı alana ilişkin yatırımların zamana yayılması daha doğru ve yerinde olacaktır.
Normal şartlarda ipek böceği 28 derecenin üzerinde ve 22 derecenin altında bir sıcaklıkta yetiştirilmeye uygun olduğundan besleme alanının sıcaklık dengesinin kolayca sağlanabileceği biçimde olması gerekir. İpek böceğinin her evresi için gerekli alanlar metrekare cinsinden şöyle belirtilmiştir:
1 kutu ipek böceği yetiştirmek büyütmek için aşağı yukarı 25 metrekare alan gerektiği için bu alan 2×1,65 ölçülerinde 2 adet ve 3 katlı raf şeklinde yapılabilir. İlk raf yüksekliği yerden en az 20-25 cm ve her bir raf arası da 65-70 cm olacak şekilde ayarlanmalıdır.
1 kutu ipek böceği fiyatları güncel fiyatı şu anda 5.000- 5.500 TL arası değişkenlik göstermektedir. Günümüzde değerlenmekte olan ipek böceği yetiştiriciliği devlet desteği sayesinde daha fazla kazanç elde etmeyi sağlamaktadır.
Kilogram başına ipek böceği birim fiyatı 50-55 TL olarak belirlenmiştir. İpek böceği yetiştiren bir üretici ortalama 40-45 gün civarından 5.500 TL’ye kadar para kazanabilmektedir.
Türkiye’de ipek böceği yetiştiriciliği 1500 yıl öncesine kadar uzanmaktadır. İpeğin birçok farklı alanda kullanılması ipekböcekçiliğine olan talebi artırmıştır. Türkiye’de ipek böceği yetiştiriciliği yapan 1. il Bursa’dır. Bursa uzun yıllardır geleneksel yöntemler ve modern teknoloji birleştirilerek ipekböcekçiliği devam etmektedir.
Ham ipek üretimimiz yıllık 20-25 ton arasındadır. Yıllık yapılan üretimden ortalama 5 ton ipek halı üretimi için kullanılmaktadır.
Türkiye İstatistik Kurumu 2019 yılından alına verilere göre ülkemizde toplam 24 ilçe ipek böceği yetiştiriciliği yapmak için uygundur. İpek böceği yetiştiriciliğini aktif olarak yapan iller arasında arasında Mersin, Adana, Hatay, Diyarbakır, Eskişehir, Sakarya ve Antalya gibi iller bulunmaktadır.
Mersin ili Tarsus, Aydıncık ve Anamur bölgesinde yoğun olarak ipek böceği faaliyetleri devam etmektedir. Mersin’de ipekböcekçiliği konusunda halk eğitim merkezlerinde kursiyerlere sertifika dağıtılıp mesleğin incelikleri öğretilmektedir. Mersin’in Aydıncık ilçesinde yapılan deneme üretiminde yaklaşık 52 kilogram yaş koza elde edilmiştir.
Son yıllarda uygun hava koşulları ve ipek böceği için yetiştiriciliği devlet desteği sayesinde Adana ilinde bu sektör ivme kazanmıştır. Burada devlet katkılarıyla çiftlikler kurularak toplamda 40 hanenin çalışabileceği kapasitede alan bulunmaktadır. Özellikle gençler tarafından ilgi gören ipek böceği yetiştiriciliği rekoltesinden elde edilen kar oldukça yüksektir.
Evde ipek böceği yetiştiriciliği için ipek böceklerinin yaşayabileceği ve koza üretebileceği ısı ve nem dengesinin sağlanması gerekir. İpek böceği yetiştiriciliği için belli aşamaların sağlanması oldukça önemlidir. İlk olarak tohumları dışarıdan nem almayacak bir şekilde uygun bir kaba koyup buzdolabında bekletebilirsiniz.
Tohumları kabın içerisine dağıttıktan sonra küçük bir kaba su doldurarak tohumların yanına bırakabilirsiniz. Ayrıca mevsim koşullarını da takip ederek dut yapraklarının taze kalmasını sağlayacak şekilde bir kabın içine yerleştirebilirsiniz.
İpek böceğinin tam olarak gelişebilmesi için ortam sıcaklığının 25 dereceden ve nemin 75 derece civarında olması yeterlidir. Tohumların üstünün hava almasını engelleyecek şekilde örtmek gereklidir.
Tırtıllar bir süre bekledikten sonra tohumlardan yavaş yavaş çıkmaya başlarlar. En başta çok küçük olan tırtıllar dut yaprağı ile beslenerek büyür ve olgunlaşırlar. Tırtılların gelişim evresini tam olarak tamamlamaları için günde 4 defa taze dut yaprağı ile beslenmesi gerekir.
Tırtıllar yaklaşık 15 gün içinde gelişimini tamamlayıp koza için hazır olurlar. 15 günlük sürecin ardından kuru dal parçaları ipek böceklerinin bulunduğu bölgeye koyulur. İpek böcekleri bu dal parçalarının üzerine 3 günde ortalama 700 ile 1500 metre uzunluğunda ip kozası örebilirler.
İpek böcekleri genellikle kutu içinde ve kilogram başına fiyatlarla satışa sunulmaktadır. Ancak ipek böceği için tane hesabı yapıldığında 2022 yılı için 5 TL’ye denk geldiği söylenebilir. Tanesi 5 TL’den satılan ipek böceğinin 1 kutusunda 1000’den fazla ipek böceği olduğu düşünülürse toplam edilen kazanç 5.000 TL ve üzeri olarak hesaplanabilir.
1 kutu ipek böceği günde ortalama 500 kilogram dut yaprağı yer. İpek böceklerinin tek gıdası dut yapraklarıdır. İpek böceği yetiştiriciliği yapmak isteyenler ipek böceği beslemek için ne kadar dut fidanına ihtiyaç olduğunu merak etmektedir. Bir kutu ipek böceğini beslemek için 50 adet dut ağacına ihtiyaç vardır. İyi besleme ve bakım sonucunda koza ören bu tırtıllardan çok daha iyi verim alınabilmektedir.
1 kutu ipek böceğinden yaklaşık 40-44 kilograma kadar yaş koza elde edilebilir. 100 metrekarede 5 kutu larvadan tırtılların beslenme ve bakım kalitesine göre yaklaşık olarak 200 kilogram ipek kozası elde edilebilmektedir.
İpek böceği tohumu Koza Birlik ve Koza Birliğe bağlı kooperatiflerden temin edilebilir. Ayrıca Tarım İlçe Müdürlüklerine de tohum talebinde bulunulabilir.
İpek böceğinin tek bir kozasından ortalama 1000 metre ipek teli elde edilebilir ve alınan bu tel daha sonrasında lifler halinde kullanılarak seri üretime geçilir. 1 kilogram ipek için yaklaşık olarak 6000 tane koza kullanılır
