Kültür mantarı yetiştiriciliği: Evde kendi ellerinizle mantar üretmek istiyorsanız eğer, ihtiyaç duyacağınız şeylerden ilkinin mantar kompostu olduğunu söyleyebiliriz.
Mantar kompostunu hazır olarak alabileceğiniz gibi veya evinizde kendi ellerinizle yapabilirsiniz. Ancak süreci hızlı hale getirmek ve beklemek istemiyorsanız eğer, hazır olan mantar kompostularını kullanmanız sizin için daha iyi olur.
Mantar kompostunu karanlık olan bir ortama bırakın. Kompostun içinde olduğu kaba minik delikler açın. Bu deliklere günaşırı fıs fısla su püskürtün. 20 gün boyunca bu durumu devam ettirin.
20 gün sonunda poşetin ya da kabın üzerini açın. Her gün 8 saat havalandırın ve ışık almasını sağlayın. Bunun yanı sıra günde bir kez fıs fıs yardımıyla mantarın toprağını nemlendirin. Yapılan işlemleri düzenli olarak uyguladıktan sonra minik minik mantarların çıkmaya başladığını fark edeceksiniz.
Başlıklar
ToggleKültür mantarı yetiştirmeye, misellerin kompost içerisine ekilmesiyle başlanmaktadır. Mantar miselleri bu kompostun içerisinde yetişmektedir. Gelişmesi için olması gereken sıcaklık 23-25 derece, nem de %80-90 oranlarında olması gerekmektedir.
Bu şartların oluşmaması ya da ozulması durumunda beyaz şapkalı kültür mantarı büyüyemez. Kasa sistemi, ranza sistemi ya da plastik torba sistemleriyle kültür mantarı üretmek mümkün olabilmektedir. Beyaz şapkalı kültür mantarının yatırım maliyetleri ve kâr oranları küçük/büyük ölçekli işletmelere göre değişmektedir.
Fakat ortalama bir sonuç vermemiz gelirse; 50.000 TL yatırımla başladığınız beyaz şapkalı kültür mantarı üretiminin sermaye geri kazanımını bir sene içerisinde alabilmeniz mümkündür.
Bir sonraki sene için kazancınız da ortalama 65.000 TL civarında olacaktır. Fakat belirtilen bu rakamlar arazilerin koşulları, çalışan adedi, pazar yerine yakın olma veya olmama hali ve depolama koşullarına göre farklılık göstermektedir.
Üretim arazisine sahip olmak kira masrafını ortadan kaldıracağı için avantajlı bir durumdur. Bununla birlikte, pazara yakın bir yerde olmak depolama derdini yok eder ve ilaveten fayda sağlamaktadır. İşçi adedini en az tutmak ya da işçiliği yatırımcı kişinin kendisinin yapması yine diğer bir avantajlı durumdur.
Her işte olduğu gibi kültür mantarı yetiştirmenin de bazı zorlukları vardır. Ülkemizde kültür mantarı, henüz tarım ürünü olarak sayılmamaktadır. Bazı ülkeler mantardan düşük vergi alırken bazıları hiç almamaktadır. Ülkemizde ise bu oran yüzde 18 civarındadır. Tarım ürünü sayılmadığı için destekten yoksun bir sektör olarak karşımıza çıkıyor. Bu yüzden kendi çabalarınızla zorlukların üstesinden gelmeniz lazım.
Kültür mantarı için pazarı önceden ayarlamak gerekir. Çabuk bozulan bir ürün olduğu için hemen elden çıkarmanız gerekir. Devasa buzluklarda saklamak isteseniz bile büyük bir elektrik gideridir ki küçük işletmeler için uygulanabilir değildir.
Kültür mantarı yetiştiriciliğinde şapkalı mantar türü (A.bisporus) en fazla yetiştirilen mantar türü olmuştur. Toprağın üstünde olan beyaz renkte sapları ve şapka kısmı yenen yerleridir. Toprak altında da kökleri bulunmaktadır. Şapkanın alt bölümünde birbirine hemen hemen paralel, yapısı ince lameller vardır.
Bu lamellerin arasındaki sporlar çıplak gözle görülemeyecek kadar küçüktür ve uygun olan bir ortamda çimlenerek misiller oluşturmaktadır. Misiller de ortama yayılım göstererek yoğunlaşmakta ve mantarı meydana getirmektedir.
Mantar kendisine lazım olan bütün besin maddelerini bulunduğu yerden hazır şekilde alma zorunluluğuna sahiptir. Mantarların besin alması için lazım olan ortam, çeşitli (sap, saman, yaprak vb. bitkisel artıklar) organik maddelerin ayrıştırılması ve birtakım elementlerin ilave edilmesi sonucu özel tekniklerle hazırlanmaktadır. Özel olarak hazırlanmış olan bu ortama mantar üreticiliğinde “kompost” olarak isimlendirilmektedir.
Örtü toprağının serilmesinden 20-25 gün sonra hasat işlemi yapımına başlanmaktadır. Çapının büyüklüğü 3.5-4 cm olan mantarlar hasat edilmektedirler.
Zira bu büyüklüğe sahip mantarlar hasat edilmeden bırakılırlarsa şapkadaki ve saptaki büyüme süratli bir şekilde devam eder, şapkanın sapla arasındaki bağlantı yeri yırtılır. Sap bayağı uzar, şapkası açılır ve altındaki siyah kahverengi lameller görünür hale gelir.
Belli bir zamandan sonra şapkanın kenarları yukarıya doğru kıvrılmaya başlar. Mantarın hasat zamanı, şapkanın hâlâ sapından ayrılmadığı yani açılmadığı zamandır. Mantarda şapkanın açık olması istenen bir durum değildir. Zira açılmış olan mantarın ağırlık durumu çapı aynı olan açılmamış mantara oranla daha da azdır.
Günümüze bakacak olursak, bir milyon civarında mantar türünü bilimsel bir şekilde tasvir etmek mümkündür. Ortalama sekiz yüz elli bin tür mantar iki milimetreden daha küçüktür. Ortalama yüz elli bin tür ise makro-mantar adı verilen mantarlar iki milimetreden büyüktür ve büyük bir kısmı tropik bölgelerde yaşamaktadır.
Türkiye’de bu saydıklarımızdan on bin tür bulunmaktadır. Yani Türkiye mantarlar hususunda zenginliği olan bir ülkedir.
Makro-mantarlar, yer altında yaşamını sürdüren ve tüm sene boyunca faaliyette olan miselyum isimli ağacın, mevsimi geldiğinde ve istenilen şartlar meydana geldiğinde meyve vermesiyle oluşmaktadır. Bu ağacı görmeyiz ancak yerin altında bir örümcek ağı misali ince bir yapıdadır, bir metreküp orman toprağında bulunan miselyum ortalama 400 bin kilometredir.
Daha hâlâ mantar veren birtakım miselyumların 1500 yıllık olduğu düşünülmektedir. Mantarlar spor (tohumcuklar) üretmektedir. Mantarların üreme yaptıkları organlarında genellikle dört spor olmaktadır.
Bu sporların büyüklüğü 2-200 mikron arasındadır. Orta boy olan bir kültür mantarı üç veya dört gün içinde 16 milyar spor üretimi yapmaktadır. İş fikirleri kategorimize göz atabilirsiniz.
İlk olarak uygun bir araziye ya da sıcaklık ve nem ortamını sağlayabileceğiniz bir yer olmalı. Çok soğuk ve aşırı sıcak yerlerde yetiştirmek zordur. 23 ve 25 arası sıcaklık ve yüzde 80 ve üstünde nem oranına ihtiyacınız olacak. Küçük sermayeyle de başlayabilirsiniz.
Bu mantar türü tarım ürünü sayılmadığı için destek veya alım gibi programlara dahil değildir. Vergi oranı da diğer ürünlere göre yüksektir. Ürün hızlı bir şekilde ürer ama çabuk bozulur. Satış için gerekli ortamı önceden sağlamazsanız daha büyük zorluklarla karşılaşırsınız.