Ekonomi
döviz çevirici
Altın Fiyatları
Kredi
Burs
KYK
İş Fikirleri
Likidite tuzağı, herkesin yatırım yapmak veya harcamak yerine para biriktirdiği ekonomik bir durumdur. Faiz oranları sıfır olduğunda veya bir durgunluk sırasında ortaya çıkar.
İnsanlar harcamaktan çok korkar, bu yüzden sadece nakit paraya güvenirler. Sonuç olarak, merkez bankalarının genişletici para politikası kullanması ekonomiyi canlandırmaya yeterli olmaz.
Merkez Bankalarının birincil araçları, borçlanmayı teşvik etmek için faiz oranlarını düşürmektir. Bu hamle, kredileri ucuz hale getirir, işletmeleri ve aileleri yatırım yapmak ve harcamak için borç almaya teşvik eder. Motorun hızını artırmak için gaza basmak gibidir. Gaz pedalına basmaya başladıkça araç hızlanır.
Bir likidite tuzağı genellikle şiddetli bir ekonomik durgunluktan sonra ortaya çıkar. Aileler ve işletmeler ne kadar kredi kullanırsa kullansın harcamaktan çekiniyor.
Su basmış bir araba motoru gibi. Motora o kadar çok gaz verdin ki oksijeni dışarı attı. Gaz pedalını pompalamak yardımcı olmuyor.
Likidite tuzağında olan budur. Fed’in gazı kredi ve pedalı daha düşük faiz oranları. Fed gaz pedalına bastığında ekonomik motorun hızını artırmıyor. Bunun yerine, işletmeler ve aileler nakitlerini biriktiriyor. Harcayacak güvenleri yok, bu yüzden hiçbir şey yapmıyorlar. Ekonomik motor sular altında kaldı.
IS-LM Modeli Likidite Tuzağı Wikipedia sayfasından bakabilirsiniz.
Likidite Tuzağı PDF için bu makale işinize yarayabilir.
Likidite tuzağına düştüğünüzün beş işareti var. Bütün bunlar merkez bankalarının ekonomiyi canlandırma çabalarının işe yaramadığını gösteriyor.
Bir likidite tuzağının oluşması için faiz oranlarının sıfıra yakın veya sıfırda olması gerekir. Bir süredir oradaysa, insanlar faiz oranlarının yükselmekten başka gidecek yeri olmadığına inanıyor. Bu olduğunda, kimse tahvil sahibi olmak istemez.
Bugün satın alınan düşük faizli bir tahvil, faiz oranları yükseldikten sonra o kadar değerli olmayacak. Herkes o zaman ihraç edilen tahvilleri isteyecek çünkü daha yüksek getiri sağlıyor. Düşük faizli tahvil, kıyaslandığında daha az değerli olacaktır.
Tüketici fiyatları düşük kalmaya devam ediyor. Tipik olarak, merkez bankası para arzına eklediğinde enflasyon yaratır. Normal zamanlarda, paranın büyümesindeki her %1’lik artış için enflasyon %0.54 oranında artar.
Bir likidite tuzağında, olması olağan şeyler deflasyon veya düşen fiyatlardır. İnsanlar gelecekte fiyatların daha düşük olacağına inandıkları için bir şeyler satın almayı erteliyorlar.
İşletmeler yatırım yapmak için düşük faiz oranlarından yararlanmazlar. Bunun yerine, hisseleri geri almak ve hisse senedi fiyatlarını yapay olarak artırmak için kullanırlar.
Onu yeni sermaye ekipmanı almak için kullanmazlar, eskileriyle idare ederler. Ayrıca birleşme ve satın almalar veya kaldıraçlı satın almalar yoluyla yeni şirketler satın alabilirler. Bu faaliyetler borsayı canlandırıyor ama ekonomiyi değil.
Şirketler ayrıca yeni işçileri işe almak için ekstra fonları kullanmak konusunda isteksizler. Sonuç olarak, ücretler durgun kalır. Artan gelir olmadan, aileler sadece ihtiyaç duyduklarını satın alır ve geri kalanını biriktirir. Bu da talep eksikliğine katkıda bulunuyor. 1
Bankaların, Fed’in ekonomiye pompaladığı fazladan parayı alması ve bunu ipotek, küçük işletme kredileri ve kredi kartları olarak vermesi gerekiyor. Bir durgunluk sırasında insanlar kendilerine güvenmezler, bu yüzden borç almazlar.
Bankalar, ekstra parayı şüpheli alacakları yazmak veya gelecekteki şüpheli alacaklara karşı korunmak için sermayelerini artırmak için kullanırlar. Kredi gereksinimlerini de artırabilirler. Likidite tuzağı durumunda para talebinin faize duyarlılığı konusunda da bilgi verir.
Japonya ekonomisi likidite tuzağındaydı. Faiz oranları sıfıra yakın ve merkez bankası ekonomiyi canlandırmak için devlet borcu satın alıyor.
Ama sistem çalışmıyor. İnsanlar daha düşük oranlar ve daha düşük fiyatlar bekliyor, bu yüzden şimdi satın almaya teşvikleri yok. Talep olmadan, işletmeler bu kadar fazla işçiyi işe almayacak. Ücret durgun kalır. Merkez Bankası elinden geleni yaptı.
Japonya hükümeti, Japonya ekonomisinin durgunluk yaratan diğer yönlerini değiştirme sözü verdi. Garantili ömür boyu istihdam üretkenliği azaltır.
Keiretsu sistemi, üreticilere tekel benzeri bir güç verir. Bu, serbest piyasa güçlerini ve yeniliği azaltır. Japonya’nın nüfusu yaşlanıyor, ancak genç göçmenlere vatandaşlık verilmesi önerilmiyor. Büyümenin önündeki bu frenlemeler çözülene kadar Japonya bir likidite tuzağı içinde kalacak.
Beş şey, talebi canlandırarak ekonomiyi bir likidite tuzağından kurtarabilir. Likidite tuzağı durumunda hangi politika uygulanmalıdır sorusuna da yanıt olacaktır.
Birincisi, Fed faiz oranlarını yükseltir. Kısa vadeli oranlardaki artış, insanları nakit biriktirmek yerine yatırım yapmaya ve biriktirmeye teşvik eder. Daha yüksek uzun vadeli oranlar, bankaları daha yüksek getiri elde edecekleri için borç vermeye teşvik eder. Bu da para harcama hızını artırır.
Fiyatlar o kadar düşük bir noktaya düştüğünde ekonomi tekrar hareket edebilir ki, insanlar alışverişe direnemezler. Tüketim malları veya hisse senetleri gibi varlıklarla olabilir.
Yatırımcılar, çöküşü geride bırakacak kadar uzun süre varlıklarını elinde tutabileceklerini bildikleri için yeniden satın almaya başlarlar. Gelecekteki ödül, riskten daha büyük hale geldi.
Bedelli Sermaye Artırımı Nedir yazımıza göz atabilirsiniz.
Hükümet, genişletici maliye politikası yoluyla bir likidite tuzağına son verebilir. Bu ya bir vergi indirimi ya da bir hükümet harcamalarında artış ya da her ikisi birden olabilir. Bu, ülke liderlerinin ekonomik büyümeyi destekleyeceğine dair güven yaratır. Ayrıca doğrudan istihdam yaratarak işsizliği ve istifleme ihtiyacını azaltır.
Dördüncüsü, finansal yenilik tamamen yeni bir pazar yaratır. Bu, hisse senetleri, tahviller veya türevler gibi finansal varlıkları nakit tutmaktan daha çekici kılar.
Bazı ülkeler bir likidite tuzağı yaşıyor ve diğerleri yaşamıyorsa, hükümetler küresel yeniden dengelemeyi koordine ederek bu tuzağa son verebilir. İşte o zaman bir şeye çok fazla sahip olan ülkeler, çok az şeye sahip olanlarla ticaret yapar.
Örneğin, Çin ve avro bölgesi tasarruflara bağlı çok fazla nakit paraya sahip. Bu, Amerika Birleşik Devletleri’nde Çin ihracatına yapılan tüketici harcamalarının bir sonucudur. Çin, bu parayı tekrar dolaşıma sokmak için ABD’ye daha fazla yatırım yapmalıdır.
Benzer şekilde, Orta Doğu ve Latin Amerika gibi çok sayıda işsiz genci olan ülkeler, onları üretken olabilmeleri için Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri gibi yaşlanan nüfusa sahip ülkelere göndermelidir. Daha genç ailelerin araba, eğitim ve ev satın alırken talebi artırma olasılığı daha yüksektir.
Faiz oranları düşük olsa bile insanlar harcama yapmadığında veya yatırım yapmadığında bir likidite tuzağı oluşur. Merkez bankası talep olmadığı için ekonomiyi canlandıramaz. Yeterince uzun sürerse deflasyona yol açabilir. Japonya ekonomisi likidite tuzağına iyi bir örnek teşkil ediyor.
Likidite tuzağından çıkmanın beş yolu vardır. En uygulanabilir ikisi, ülkenin merkez bankasına ve federal hükümete bağlıdır. Merkez bankası oranları yükseltebilir ve enflasyonu tetikleyebilir. Devlet daha fazla harcayabilir ve güven aşılayabilir.
Likidite Tuzağı Nedir (İktisat)?
Ekonominin düşük faiz oranlarında ve yüksek likidite ortamında, ekonomik politikaların beklenen sonuçları elde edemeyeceği bir durumu ifade eder. Bu durumda, merkez bankası para politikasını etkisiz hale getirir ve ekonomi durgunluk yaşayabilir.
Likidite Tuzağında Neler Olur?
Faiz oranları neredeyse sıfıra yaklaşır ve para politikası araçlarıyla ekonomiyi canlandırmak zorlaşır. Faiz oranlarının daha da düşmesi, tasarruf edenlerin alternatif yatırım arayışına girmediği ve talep artışının olmadığı bir durgunluk ortamı yaratır.
Likidite Tuzağından Nasıl Çıkılır?
Likidite tuzağından çıkmak için merkez bankaları, alternatif para politikası araçları kullanabilirler. Örneğin, niceliksel gevşeme (quantitative easing) yaparak varlık alımlarını artırabilir ve ekonomiye daha fazla para enjekte edebilirler.
Likidite Tuzağı Kime Ait?
İktisadi teoride ve makroekonomi literatüründe tartışılan bir kavramdır. John Maynar Keynes tarafından ortaya atıldığı bilinmektedir.
Likidite Tuzağı Örnekleri
2008-2009 küresel mali krizi sırasında dünya ekonomisinde görülen düşük faiz oranları ve sıkıntılı likidite koşulları örnek olarak verilebilir. Japonya 1990’ların sonunda ve 2000’lerin başında yaşadığı “kayıp on yıl” dönemi de benzer bir likidite tuzağı örneğidir.
Keynesyen Likidite Tuzağı Nedir?
John Maynard Keynes’in teorisine dayanan bir likidite tuzağı türüdür. Bu teoriye göre, ekonomi düşük faiz oranlarında olsa bile yatırım talebi yetersiz olabilir ve bu durumda para politikası etkisiz hale gelir.
Likidite Tuzağı ve Maliye Politikası Nedir?
Ekonominin canlandırılması için para politikasının sınırlı etkisi olduğundan, maliye politikası daha önemli hale gelir. Hükümetler, kamu harcamalarını artırarak veya vergi indirimleri yaparak talebi artırarak ekonomiyi canlandırmaya çalışabilir.
Likidite Tuzağı LM Eğrisi Neye Benzer?
LM eğrisi, para miktarı ve faiz oranı arasındaki ilişkiyi gösteren bir ekonomi modellemesi eğrisidir. Likidite tuzağı durumunda, bu eğri yatay düz bir çizgi olabilir, çünkü para arzındaki artışlar faiz oranlarında değişikliğe yol açmaz ve dolayısıyla ekonomik aktivite üzerinde etkili olmaz.
