Ekonomi
döviz çevirici
Altın Fiyatları
Kredi
Burs
KYK
İş Fikirleri
Optimum sipariş miktarı (EOQ – Economic Order Quantity), işletmelerin veya stok yönetimi gerektiren süreçlerin, envanter maliyetlerini minimize ederek en ekonomik sipariş miktarını belirlemek için kullanılan bir kavramdır. EOQ, stok tutma maliyetleri ile sipariş maliyetlerini dengeleyerek işletmelerin ideal sipariş miktarını belirlemelerine yardımcı olur.
EOQ, aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanır:
EOQ = √((2 * D * S) / H)
Burada:
D: Yıllık dönemde talep edilen ürün miktarı (adet veya birim cinsinden).
S: Bir sipariş verme maliyeti (sipariş başına harcanan toplam maliyet, örneğin, sipariş işleme, taşıma, sigorta, vb.).
H: Birim başına yıllık stok tutma maliyeti (ürün başına depolama, sigorta, ekspres maliyetler, vb.).
Optimum sipariş miktarını belirlemek için, yukarıdaki formülde verilen değerleri kullanarak bu denklemi çözebilirsiniz. Elde edilen değer, işletme için en ekonomik sipariş miktarı olacaktır.
Bu, stok maliyetlerini minimize ederek gereksiz stok tutma maliyetlerinden veya sık sipariş vermenin getirdiği fazla sipariş maliyetlerinden kaçınmaya yardımcı olur.
Kredikyk isimli bir kuyumcu dükkanı için yıllık talep edilen altın bilezik miktarı 1000 adettir. Dükkan sahibi, altın bilezikleri üretici firmadan satın almakta ve bir sipariş verme işleminin maliyeti 50 TL olarak hesaplamıştır. Ayrıca, yıllık bir bileziğin stok tutma maliyeti (depolama, sigorta, vb. dahil) 5 TL’dir.
Şimdi, bu verilere dayanarak Dükkan sahibinin optimum sipariş miktarını hesaplayalım:
EOQ = √((2 * D * S) / H)
EOQ = √((2 * 1000 * 50) / 5)
EOQ = √(100000 / 5)
EOQ = √20000
EOQ ≈ 141,42
Optimum sipariş miktarı yaklaşık 141,42 adettir. Ancak siparişler tam sayı olmalıdır, bu nedenle sipariş miktarı 141 adet olarak belirlenebilir. Bu durumda, yıllık 1000 bileziklik talebinin karşılanması için en ekonomik sipariş miktarı 141 adet olacaktır.
Dükkan sahibi, 141 bileziklik siparişler vererek stok tutma maliyetlerini ve sipariş verme maliyetlerini minimize ederken, yıllık talebi de karşılamış olacaktır.
Optimum sipariş miktarı (EOQ – Economic Order Quantity) hesaplaması için aşağıdaki varsayımlar yapılmaktadır:
Sabit Talep: Hesaplama, talebin sabit ve bilinen olduğu varsayımına dayanır. Yani talep sürekli olarak değişmez ve belirli bir süre boyunca aynı düzeyde devam eder.
Anında Teslimat: Tedarikçi, sipariş verildiğinde malzemeyi anında teslim edebilecek kapasitede olmalıdır. Teslimat süresi göz ardı edilir ve siparişin tam olarak belirtilen zamanda teslim edileceği varsayılır.
Sipariş Verme Maliyeti Sabit: Sipariş verme maliyeti, sipariş başına harcanan toplam maliyeti ifade eder ve sipariş miktarı ile doğru orantılı olmamalıdır. Yani sipariş verme maliyetinin sipariş miktarıyla değişmediği varsayılır.
Stok Tutma Maliyeti Sabit: Stok tutma maliyeti, birim başına yıllık stok tutma maliyetini ifade eder ve stok miktarı ile doğru orantılı olmamalıdır. Yani stok tutma maliyetinin stok miktarıyla değişmediği varsayılır.
Sipariş ve Teslimat Süresi Önceden Bilinir: Sipariş ve teslimat süreleri önceden bilinir ve değişmez olarak kabul edilir.
Yeniden Siparişin Anında Yapılması: Stok tükenmeden önce yeni bir sipariş verilir ve stok sürekli olarak yenilenir. Stok seviyesi, yeniden sipariş noktasına ulaştığında yeni bir sipariş otomatik olarak verilir.
Bu varsayımlar altında, işletmeler optimum sipariş miktarını, stok maliyetlerini minimize ederek ve sipariş maliyetlerini optimize ederek belirleyebilir.
Ancak gerçek hayatta bu varsayımların tam olarak geçerli olması mümkün olmayabilir. Dolayısıyla, EOQ, daha çok bir başlangıç noktası veya referans oluştururken, gerçek işletme koşullarına göre uyarlanmalıdır.
Optimum stok miktarı, bir işletme veya organizasyon için en uygun veya en ideal stok düzeyini ifade eder. Bu, işletmenin belirli bir ürünü veya malzemeyi elinde bulundurması gereken en uygun miktardır. Optimal stok seviyesi olarak da adlandırılabilir.
Stok yönetimi, işletmelerin ürünlerini veya malzemelerini satın alırken ve satarken stok düzeylerini dengede tutmak için kullanılan bir stratejidir. İşletmeler, stokta yeterli miktarda ürün bulundurarak müşteri taleplerini karşılamak ve üretim süreçlerini aksamadan sürdürmek isterler.
Fazla stok bulundurmak, depolama maliyetleri ve işletme sermayesi gereksinimleri nedeniyle maliyetli olabilir. Aynı şekilde, yetersiz stok, müşteri memnuniyetini etkileyebilir ve iş süreçlerini olumsuz etkileyebilir.
İşletmeler, satış eğilimleri, talep değişiklikleri, tedarik süreleri, depolama koşulları ve diğer faktörleri dikkate alarak optimum stok miktarını belirlemeye çalışır.
Optimum stok miktarı, mümkün olan en düşük maliyetle işletmenin ihtiyaç duyduğu stok düzeyini temsil ederken, müşteri hizmet düzeylerini de göz önünde bulundurarak denge sağlayan bir noktadır. Stok yönetimi, bu optimum stok miktarını belirlemek ve sürdürmek için öngörüler, veri analizi ve stok kontrol yöntemleri kullanır.
EOQ = √((2 * D * S) / H)
Burada:
D: Yıllık talep miktarı (adet)
S: Sipariş başına maliyet (tahmin edilen veya bilinen maliyetlerin toplamı) (örneğin, satın alma maliyetleri, nakliye maliyetleri vb.) (Para birimi cinsinden)
H: Sipariş başına stok tutma maliyeti (örneğin, depolama maliyetleri, emniyet stokunun maliyeti vb.) (Para birimi cinsinden)
Kredikyk Şirketi, yıllık olarak 10,000 adet ürün satmaktadır. Her siparişin maliyeti 50 TL ve stok başına yıllık tutma maliyeti 5 TL olarak tahmin edilmektedir. Kredikyk Şirketi için optimum stok miktarını EOQ formülü kullanarak hesaplayalım:
EOQ = √((2 * D * S) / H)
EOQ = √((2 * 10000 * 50) / 5)
EOQ = √((1000000) / 5)
EOQ = √(200000)
EOQ ≈ 447 adet
Kredikyk Şirketi için optimum stok miktarı yaklaşık 447 adet olacaktır. Yani, ABC Şirketi bu üründen ortalama olarak 447 adetlik stok bulundurarak sipariş maliyetleri ile stok tutma maliyetleri arasında en ekonomik dengeyi sağlayacaktır.
Unutmayın ki gerçek dünyada stok yönetimi daha karmaşık olabilir ve talep, maliyetler ve diğer faktörler zamanla değişebilir, bu nedenle optimum stok miktarını belirlemek sürekli bir süreçtir ve düzenli olarak gözden geçirilmelidir.
