Sabit maliyet, ekonomi kategorimizde yer alan bu maliyetin; eğrisi, özellikleri, örnekler, hesaplaması, toplam ve ortalama olanları dâhil hepsi hakkında bilgiler vereceğiz.
İşletmeler açısından finansal amaçlarını gerçekleştirmek ve büyüyerek gelişmek için gerekli olan birimlerden bir tanesi de sabit maliyet kavramıdır.
İşletmeler için genel kuruluş amaçları kar elde etmek olarak belirlenmesinin yanında en önemli amaçları uzun süre kar elde etmek olmaktadır. Bu nedenle işletmelerin ürettikleri ürünlerin değişken ve sabit maliyetlerini en ideal şekilde belirlemeleri gerekmektedir.
Başlıklar
Toggleİşletmelerin gider hesaplamasında yer alan bir birim olarak sürekli değişmeden kalan maliyet çeşidine sabit maliyetler denilmektedir.
Bunlar arasında en belirgin ayrım değişkenlik göstermeyen özellikte olmalarıdır. Örneğin sigorta ödemeleri veya kira ödemeleri gibi maliyetleri bu alanda değerlendirmek mümkündür.
İşletmelerin maliyetleri göz önünde tutulurken toplam ve ortalama sabit maliyet şeklinde iki bölümde incelenmektedir. Toplam sabit maliyet işletmelerin üretim veya faaliyetlerinden bağımsız olan maliyet çeşitleridir.
Ortalama sabit maliyetler ise işletmelerin üretimi ile ilgili oluşan maliyetler olarak değerlendirilebilmektedir. Bunun hesaplanmasında ise bir birim ürünün üretim maliyetine düşen toplam sabit maliyeti ele alınmaktadır.
Toplam maliyet için hazırlanan grafikte maliyetler üretimden etkilenmediği için hazırlanan grafikte TSM yatay eksene paralel olmaktadır.
Ortalama sabit maliyet grafiğinde ise üretim miktarına bağlı olarak azalma gözükmekte böylelikle OSM eğrisinin negatif olduğu görülmektedir.
İşletmeler faaliyetlerinde üretilen mal veya hizmetin birim maliyetini ortaya koymaktadır. Buna göre marjinal maliyet belirlenmesi ve tüm maliyet hesaplamalarının grafiksel olarak belirlenmesi faaliyetlerin giderlerinin yanında toplam maliyetlerini de belirlemeye yaramaktadır.
Marjinal maliyetler grafiğinde ortalama ve toplam sabit maliyetlerin belirlenmesi bunları içine alan stabil maliyetlerin belirlenmesi ve grafik içerisinde yer alması gerekmektedir.
Bu maliyetler, üretilen mal ve hizmetin birim olarak değerlendirilmesini sağlayarak uzun dönem maliyet ve kısa dönem maliyet belirlenmesinde rol almaktadır.
Toplam sabit maliyetler genel olarak toplam üretim miktarından etkilenmeyen maliyetler olarak kabul edilmektedir. Buna göre işletmelerin bir üretimi gerçekleştirmeden de katlanması gereken maliyetler bu bölümde ele alınmaktadır.
Ortalama sabit maliyetlerde ise bu durum üretimle değişkenlik gösteren maliyetleri ifade etmektedir.
Ürün veya hizmet üretiminde satışa veya üretime bağlı olarak değişmeyen maliyetler olarak belirlenmektedir.
Bunlara örnek olarak;
Sabit maliyetleri hesaplamak için yapmanız gereken tek şey, işletmenizin bir dönem (genellikle bir yıl) içinde ödediği tüm sabit giderleri toplamaktır. İşte adım adım hesaplamanız için yapmanız gerekenler:
İlgili Dönemdeki Sabit Giderleri Belirleyin: Sabit maliyetler, işletmenizin üretim miktarı veya satış hacmi ile ilişkisiz olarak aynı kalan maliyetlerdir.
Sabit maliyet kalemleri, genellikle kira giderleri, sabit ücretler, sigorta masrafları, yönetim giderleri ve sabit taksit ödemeleri gibi değişken olmayan masrafları içerir. Bu tür giderleri belirleyin ve toplamını hesaplayın.
Toplam Sabit Giderleri Hesaplayın: İlgili dönemdeki tüm sabit giderleri toplayın. Örneğin, aşağıdaki gibi görünebilir:
Toplam Sabit Giderler = Kira Giderleri + Sabit Ücretler + Sigorta Masrafları + Yönetim Giderleri + Sabit Taksit Ödemeleri
Sonuç: Toplam sabit giderleri hesapladıktan sonra, elde edeceğiniz değer işletmenizin sabit maliyetidir. Bu değer, üretim miktarı veya satış hacmi değişse dahi aynı kalacaktır.
İşletmenizde bir dönem boyunca kira giderleri olarak 10.000 TL, sabit ücretler olarak 15.000 TL, sigorta masrafları olarak 5.000 TL ve yönetim giderleri olarak 8.000 TL ödemiş olsunuz.
Toplam Sabit Giderler = 10.000 TL + 15.000 TL + 5.000 TL + 8.000 TL = 38.000 TL
Bu durumda işletmenizin sabit maliyeti 38.000 TL olacaktır. Üretim miktarı veya satış hacmi artsa da azalsa da bu değerde kalacaktır.
Maliyetlerin belirlenmesinde oldukça öneme sahip olan ortalama sabit maliyetler özellikle üretimle ilgili olduğu için hazırlanan grafikte üretilen birim sayısına göre hareket etmektedir.
Buna göre ortalama sabit maliyet eğrisi üretim miktarındaki artışa bağlı olarak azaldığı için negatif eğimli bir eğri şeklinde olmaktadır.
OSM eğrisi üretilen ürün miktarının birim sayısına bölünmesi ile hesaplanarak işletmelerin üretim öncesine maliyet hesaplamasında etkili olmaktadır.
Yarı sabit maliyetler belirlenirken üretilen mal ve hizmet faaliyetinin aralığında ortaya çıkan sabit maliyetleri ifade ederken aynı faaliyetlerin aralığı arttığında sıçrama gösteren maliyetler olarak kabul edilmektedir. Bu maliyetler aynı zamanda basamaklı maliyetler de denilmektedir.
Mal ve hizmet üretiminde birim başına düşen sabit maliyetler olarak kabul edilen ortalama sabit maliyetlerin en önemli özelliği üretimin artması ve azalması ile ilgili değişmediği kabul edilen maliyetler olmasıdır.
OSM özellikleri itibariyle değişken maliyetlerden farklı olarak önceden belirlenebilir maliyetleri de ifade etmektedir. Örneğin bir ürünün üretilmesine gerekli olan birim maliyetlerin ortalama olarak tahmin edilebilmesi böylelikle mümkün olmaktadır.
İşletmelerin üretiminde faaliyetlerine bağlı olarak değişen giderlere değişken giderler faaliyetlerinden bağımsız olarak oluşan giderlere ise sabit giderler denilmektedir.
Örneğin bir işletmenin bulunduğu arazinin emlak veya sigorta giderleri sabit giderler olarak kabul edilirken aynı işletmenin ürettiği ürünlerin işçilik maliyetleri ise değişken giderlere örnek olmaktadır.
Değişken maliyetlerin belirlenmesinde üretilen üretim hacminin büyük bir etkisi yer almaktadır. Fakat sabit maliyetlerde işletmenin üretim ile doğrudan ilişkili olmayan maliyetlerini kapsamaktadır.
İşletmelerin gider hesaplamasında bulunan bir birim olarak sürekli değişmeden sabit şekilde kalan maliyet türüne verilen isimdir.
Kira giderleri, Amortisman giderleri, Arazi, Tesis, Sigorta giderleri örnek olarak gösterilebilir