Ekonomi
döviz çevirici
Altın Fiyatları
Kredi
Burs
KYK
İş Fikirleri
Bütün işletmeler gelirlerini veya üzerlerine kayıtlı olan mâlları ilgili kurumlara beyan ederler. Sonrasında ortaya çıkan vergi borçlarını belirli bir tarihte öderler. Vergi tahakkuku ise hesaplanan vergi borcunun belirlenen tarihte ödeneceğini çeşitli belgelerle kanıtlar. Vergi tahakkukunda ilgili kişilere tebliğ ve tarih edilen vergi borçları ödenmektedir.
Belirli kişilere gönderilen bu ileti durumuna tahakkuk fişi adı verilir. Tahakkuk fişinin kişilere belirttiği şey ise ilgili vergi miktarının son ödeme tarihinin ne zaman olduğu ve borcun miktarıdır. Vergi tahakkukunun oluşturulması için bazı şartların karşılanması gerekmektedir.
İlk olarak kişilerin bireysel ya da mali müşavirleri aracılığıyla kayıtlı oldukları vergi dairelerine başvuruda bulunmaları gerekmektedir. Vergi dairesi de vergi mükellefinin beyanlarını inceler ve eğer şartlar uygunsa vergi tahakkuku oluşturulur. Tahakkukun kelime olarak anlamı ise gerçekleşme veya gerçekleştirmedir. Genellikle bir muhasebe terimi olarak kullanılır.
Tahakkuk yapılması gereken bir ödemenin, alacağın ya da bir borcun resmi belgelere dayanarak ödeneceğinin kesinleşmesi anlamına gelmektedir. Tahakkuk olduğu zaman ilgili borcun tahsis edilebileceği veya ödenebilir olduğu kanıtlanmış olur. Türkiye Cumhuriyetinde yaşayan bütün vatandaşların vergi ödemesi zorunludur.
Bütün vatandaşların vergi ödemesi zorunlu olduğu için burada vergi levhası nedir ve nasıl alınır gibi sorular ortaya çıkmaktadır. Vergi levhası bir çeşit belge türüdür. İşletmelerin gelir ve giderlerinin kayıt altında tutulmasını ve bu bilgilerin Maliye Bakanlığına bildirilmesini sağlar. İnsanların gelirleri, üzerlerine kayıtlı olan mâllar, çalıştıkları iş yerleri ve işletmeleri doğrultusunda çeşitli vergi borçları oluşabilir.
Vergi borçlarının ilgili kişiler tarafından düzenli olarak takip edilmesi ve ödenmesi gerekmektedir. Bu durum yasal bir zorunluluktur. Vergi borcunun tam olarak ortaya çıkabilmesi için yani esas tutardan fazla ya da az olmaması için insanların vergi dairelerine gelir ve mâl-mülk beyanlarını eksiksiz bir şekilde iletmesi gerekmektedir. Mâl-mülk beyanları hatasız bir şekilde yapıldıktan sonra ödenmesi gereken vergi borcu belirlenir.
Vergi tahakkukuna, vergi cezasına ve vergi borcuna itiraz 6183 sayılı kanuna göre yapılmaktadır. 6183 sayılı kanun, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunudur. Bu kanunun 58. maddesine göre şahısların vergi borçlarına itiraz etme hakkı bulunmaktadır.
Maddede ‘Kendisine ödeme emri tebliğ edilen kişi böyle bir vergi borcu olmadığını, kısmen ödediğini veya zaman aşımına uğradığını hakkında tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde alacaklı tahsil dairesinde yani vergi dairesinde ait itiraz işlerine bakan vergi itiraz komisyonu nezdinde itirazda bulunabilir. Bu durum herkes için yasal bir hak niteliğindedir.
Bu maddede de belirtildiği üzere ödeme emri iletildiği andan itibaren 15 gün içerisinde itirazda bulunulabilir. Borcun daha önce ödendiğini, bir kısmının ödendiğini ya da borcun zaman aşımına uğradığını iddia ederek vergi borcunun iptali davasında bulunabilir. Bu dava vergi mükellefi sıfatıyla açılacaktır. Davanın kayıtlı olunan vergi dairesine açılması gerekmektedir. Bu davanın borcun tamamına açılması gerekmemektedir.
Yani istenildiği takdirde borcun belirli bir kısmına itiraz edilebilir. Bu hak borcunun bir kısmını ödeyen mükellefler için sunulmuştur. Burada önemli olan bir konu daha vardır. Eğer borçluya yani vergi mükellefine yönelik takip işlemlerinin durdurulması isteniyorsa yürütmenin durdurulması talebi ilgili mahkemeye sunulmalıdır.
Eğer ki bu talepte bulunulmazsa davaya bakan mahkeme yürütmeyi durdurma kararı almadığı müddetçe takip işlemleri devam eder. Vergi tahakkukuna itiraz edildiği zaman itiraz yapılan komisyon yani mahkeme ilgili incelemeyi en geç 7 gün içerisinde yapmak ve kararı vermek zorundadır.
Burada dikkat edilmesi gereken ana husus ise yapılan itirazın gerçeği yansıtmayan bir durumu bulundurması halinde ya da oyalamaya yönelik olması durumunda vergi mükellefi itirazında tamamen ya da kısmen haksız çıkmasıdır. Vergi borçlusu itirazında haksız çıkarsa itiraz ettiği miktar %10 zam ile birlikte tahsil edilir. Ve borçlu normalde faydalanabileceği haklardan faydalanamaz.
Ayrıca bu kararlar kesin bir şekilde işlemektedir. İtiraz tamamen veya kısmen reddedildiği zaman vergi mükellefi ret kararı kendisine iletildiği andan itibaren 15 gün içerisinde mâl bildiriminde bulunmak zorundadır. Bunun dışında ilk derece mahkemesinde açtığı davayı kaybeden vergi mükellefinin isteğe bağlı olarak yapabileceği bir şey vardır.
Vergi mükellefinin borcu 2019 yılı için 6000 TL’nin üzerindeyse üst yargı mercilerine başvuruda bulunabilir. Vergi Usul Kanununun 341. maddesinde vergi ziyaı ilgili bazı açıklamalar vardır. Bu maddede vergi ziyaı, sorumlunun ya da mükellefin vergilendirme ile ilgili sorumluluklarını yerine getirmemesi ya da eksik yerine getirmesi yüzünden verginin eksik tahakkuk edilmesini veya zamanında tahakkuk edilmemesini ifade eder.
Böyle bir durumla karşılaşan vergi borçlusu, Vergi Usul Kanununun 376. maddesine göre cezada indirim talep edebilir. Bu talebi kabul edilmezse uzlaşma talebinde bulunabilir ya da Vergi Mahkemesine dava açabilir. Dava açılabilmesi için 358. madde uyarınca bazı şartların yerine getirilmesi gerekir.
Gereken şartlar sırasıyla verginin tarh edilmesi, cezanın kesinleşmiş olması, kararın tebliğ edilmiş olması ve verginin kesilmiş olmasıdır. Bu şartlar yerine getirildikten sonra 30 gün içerisinde mahkemeye dava açılabilir. Verginin tarhı nedir yazımıza göz atabilirsiniz.
Vergi tahakkukunun ödenebilmesi için tahakkuk fişine sahip olmak gerekmektedir. Tahakkuk fişi ise beyanname üzerine alınan vergilerin tahakkuk edilmesini ifade eder. Bu durum vergi daireleri tarafından iki nüsha halinde düzenlenir.
Nüshalardan biri vergi mükellefine verilirken, diğeri vergi dairesinde muhafaza edilir. Sonrasında mükellefe vergi tahakkuk etmiş olur ve vergi ödemesi yapılmaya başlanır. Bu durumun işletmeler için tutarlılığı çok önemlidir. Tahakkuk fişi hazırlandıktan sonra mükellefin posta dairesine gönderilmektedir. Belge, mükellefe ulaşmasa bile verginin geçerliliği ve yükümlülüğü devam eder.
Ayrıca tahakkuk fişi ile ödeme yapmak mümkündür. Tahakkuk fişi, beyannamenin makbuzu niteliğindedir. Gerekli durumlarda ihbarnameyle tebliğ oluşturulabilir. Vergi tahakkuku ise tahakkuk fişi ile birlikte vergi dairesine giderek ödenebilir. Vergi tahakkuku ödemesi vezne üzerinden yapılmaktadır. Bu ödeme sadece vergi dairesinden değil bankalardan da yapılabilir.
Tahakkuk fişlerinin hepsinde kişiye özel bir fiş numarası bulunmaktadır. Fiş numarası, tahakkuk fişinin sağ üst bölümünde yer almaktadır. Tahakkuk fişinde yer alan bilgilerden bazıları ise vergi nev-i, tanzim tarihi, sıra numarası, vergi miktarı, hesabı, matrahı, beyanname tarihi, isim, soy isim ve adrestir. Tahakkuk fişi sorgulaması ise e- Devlet Portalı ya da GİP Portalı üzerinden yapılabilir. Bu Portallar üzerinden tahakkuk eden vergi miktarı görülebilir.
